NOW-regeling 2 – pompen of verzuipen, of toch herstructureren?

Toen de coronacrisis net was uitgebroken, kwam de overheid met de NOW-regeling ter vervanging van de Werkkostenregeling. De NOW-regeling is op zeer korte termijn op papier gezet en nadien zijn nog enkele aanpassingen en aanvullingen gemaakt. Dit had met name te maken met kritiek vanuit de overheid en het publiek op de regeling en enkele neveneffecten die als ongewenst werden gezien. Het kabinet heeft al eerder aangekondigd dat de NOW-regeling zou worden verlengd, en dat daarbij aanvullende voorwaarden zouden worden gesteld aan het recht op een loonkostensubsidie. Vandaag heeft de overheid meer bekend gemaakt over de nieuwe regeling in de Kamerbrief Noodpakket 2.0.

Naast de verlenging van de NOW-regeling heeft het kabinet ook bekend gemaakt dat MKB-ondernemers in onder meer de horeca, recreatie, evenementen en theaters krijgen bovenop de NOW-regeling een belastingvrije tegemoetkoming in vaste materiële kosten. Deze is afhankelijk van de omvang van het bedrijf, de hoogte van de vaste kosten en de mate van omzetderving (minimaal 30 procent) en zal maximaal 20.000 euro voor de komende drie maanden bedragen. Deze regeling heet de Tegemoetkoming Vaste Lasten MKB (TVL).

Eerder informeerden wij u al over de NOW-regeling 1 en de bijzondere NOW-regeling voor concerns, en eveneens dat aan de nieuwe NOW-regeling 2 aanvullende voorwaarden zouden worden verbonden. In deze blog zullen wij uitleggen wat er met de NOW-regeling 2 exact is veranderd ten opzichte van die regelingen.

De belangrijkste aanpassingen zitten in aanvullende voorwaarden die worden gesteld aan het gebruik maken van de NOW-regeling, en het vervallen van de boete bij het indienen van een ontslagaanvraag wegens bedrijfseconomische redenen. Daarnaast wordt de opslag op de loonkosten verhoogd van 30 naar 40 %. Dit zullen wij eerst bespreken, en daarna zullen wij de overige punten van de NOW-regeling 2 bespreken.

Let op: het kabinet heeft enkele wijzigingen aangekondigd in de kamerbrief van 28 mei 2020, die nog niet zijn verwerkt in deze blog.

De eerste nieuwe voorwaarde is dat de onderneming verklaart voorafgaand aan de NOW-aanvraag dat er over 2020 geen dividenden aan de aandeelhouders worden uitgekeerd, noch dat er bonussen of winstdelingen aan de Raad van Bestuur of de directie worden uitgekeerd over 2020 én/óf eigen aandelen zullen worden ingekocht door de rechtspersonen binnen de groep tot en met de aandeelhoudersvergadering in 2021 waarin de jaarrekening over 2020 wordt vastgesteld.

Deze verplichting zal alleen gelden voor bedrijven die een subsidiebedrag ontvangen waarvoor een accountantsverklaring vereist is. Daarover is nu bekendgemaakt dat een accountantsverklaring verplicht gesteld wordt voor bedrijven (of concerns) voor wie het voorschot (80% van het verleende subsidiebedrag) € 100.000,- of hoger was of voor wie de uiteindelijke vastgestelde subsidie € 125.000,- of hoger zal zijn.

De tweede aanvullende voorwaarde die in de tweede subsidieperiode wordt opgenomen is dat aan werkgevers een inspanningsverplichting wordt opgelegd om hun werknemers te stimuleren om aan bij- of omscholing te doen. Wat hieronder moet worden verstaan, is (nog) niet duidelijk.

Naast het stellen van deze voorwaarde komt het kabinet zelf met een ‘flankerend crisispakket’ genaamd NL Leert door, dat nog uitgewerkt gaat worden en naar verwachting in juli 2020 in werking zal treden.

In de NOW-regeling 1 was een boete van 50% gekoppeld aan het indienen van een ontslagaanvraag wegens bedrijfseconomische redenen. Deze boete komt in de NOW-regeling 2 te vervallen.

Let op! Dat de boete komt te vervallen, betekent niet dat de werkgever ‘ongestraft’ werknemers kan ontslaan. Het blijft namelijk wel zo dat de werkgever geen subsidie ontvangt voor het loon van werknemers voor wie de werkgever een ontslagaanvraag heeft ingediend. De korting op de loonsom (op basis waarvan de compensatie wordt berekend) is echter 100% van het loon van de betreffende werknemer in plaats van 150%.

Het vervallen van de boete biedt werkgevers meer mogelijkheden om zowel gebruik te maken van de NOW-regeling 2, als een reorganisatie door te voeren. Maar daar zijn wel enkele voorwaarden aan verbonden

In de Wet melding collectief ontslag (WMCO) is geregeld dat een werkgever bij elk voorgenomen ontslag van 20 of meer werknemers binnen een periode van drie maanden en in hetzelfde UWV-werkgebied, hiervan melding dient te maken bij belanghebbende vakbonden en het UWV.

Wil de werkgever gebruik maken van de NOW-regeling 2, dan zal de werkgever moeten toezeggen dat zij gedurende een periode van 4 weken zal overleggen met de vakbonden als sprake is van een collectief ontslag, en dat de aanvraag voor ontslag niet eerder zal worden ingediend dan 4 weken nadat de WMCO-melding aan de vakbonden is gedaan. Voor werkgevers die voornemens zijn een collectief ontslag toe te passen, maar het bericht van het kabinet hebben afgewacht, zal deze voorwaarde aanleiding zijn om zo snel mogelijk een WMCO-melding te doen bij de vakbonden.

Er verandert niets aan wie een beroep kan doen op de NOW-regeling. Dit zijn nog steeds de ondernemers die een omzetdaling van minimaal 20% over een periode van 3 maanden verwachten. Ook de bijzondere NOW-regeling voor werkmaatschappijen van concerns waar het concern niet meer dan 20% omzetverlies lijdt, maar de individuele werkmaatschappij wel, blijft ongewijzigd.

De NOW-regeling compenseert de loonkosten voor alle werknemers: contracten voor bepaalde tijd, onbepaalde tijd en oproepcontracten (zoals nulurencontracten en min-max contracten).

De werkgever dient het loon van de werknemers volledig te blijven doorbetalen om aanspraak te maken op de subsidie.

Dit verandert vrijwel niet. De hoogte van de tegemoetkoming wordt gekoppeld aan de verwachte omzetdaling: 0,9 maal de procentuele omzetdaling. Hoe hoger de omzetdaling, hoe hoger de tegemoetkoming, met een maximum van 90% van de loonkosten. De onderneming wordt niet gecompenseerd voor loonkosten voor een werknemer voor zover die werknemer meer verdient dan twee keer het maximum dagloon.

Wat wel verandert, is de opslag op het ZV-loon op basis waarvan de tegemoetkoming wordt berekend. In de NOW-regeling 1 werden de loonkosten verhoogd met 30 %, als opslag voor pensioen etc. In de NOW-regeling 2 worden de loonkosten verhoogd met 40 %.

Ook hier zijn geen schokkende veranderingen. De omzetdaling wordt nog steeds berekend door de omzet in geheel 2019 te delen door 4, en dit bedrag te vergelijken met de omzet gedurende een periode van drie maanden in 2020. De werkgever kan kiezen tussen drie mogelijke perioden in 2020:

• 1 juni 2020 – 31 augustus 2020;
• 1 juli 2020 – 30 september 2020;
• 1 augustus 2020 – 31 oktober 2020.

Als de ondernemer gebruik heeft gemaakt van de NOW-regeling 1, wat in de meeste gevallen zo zal zijn, dan wordt bij de berekening van de omzetdaling gekeken naar de periode van 3 maanden die aansluit op de eerder gekozen periode van 3 maanden.

De ondernemer die tot nu toe nog niet veel omzetverlies heeft gehad en (nog) geen gebruik heeft gemaakt van NOW-regeling 1, kan nog tot en met 5 juni 2020 een beroep doen op NOW-regeling 1, en daarbij bijvoorbeeld de (verwachte) omzetdaling over de periode 1 mei 2020-31 juli 2020 als uitgangspunt nemen. Na 5 juni 2020 kan de ondernemer alleen nog een beroep doen op de NOW-regeling 2, met de aanvullende voorwaarden.

Als de werkgever onderdeel is van een groep in de zin van het vennootschapsrecht, moet worden gekeken naar de omzetdaling binnen de groep. Alle rechtspersonen in de groep moeten dezelfde periode van drie maanden gebruiken voor de berekening van de omzetdaling, maar zij moeten wel ieder zelf de tegemoetkoming aanvragen.

Let op: ongeacht van welke periode wordt gekozen voor de berekening van de omzetdaling, zal de tegemoetkoming worden geboden voor de loonkosten in de maanden juni, juli en augustus 2020.

Tot slot: bij het vaststellen van de uiteindelijke subsidie geldt dat subsidies die ondernemers in het kader van de coronacrisis ontvangen als omzet meetellen. Dit geldt ook voor de TVL die wordt ingevoerd.

De loonkosten worden berekend door het sociale verzekeringsloon (SV-loon) te vermenigvuldigen met 1,4. Deze opslag van 40% dient voornamelijk ter compensatie van werkgeverslasten als opbouw van vakantiegeld, pensioen en werkgeverspremies. In de NOW-regeling 1 was de opslag nog 30%.

Per werknemer geldt een maximum van € 9.538 per maand, twee keer het maximum maandloon van het UWV. Als een werknemer meer dan dit bedrag verdient, zal voor het meerdere geen compensatie worden geboden.

Het loon in de maand maart 2020 (bij de NOW-regeling 1 was dit januari 2020) wordt als basis genomen, waarbij de peildatum 15 mei 2020 wordt gehanteerd.

Om seizoensbedrijven tegemoet te komen, is een aanpassing gemaakt in het tijdvak waarover de loonkosten van de NOW-regeling 1 worden berekend. Bij werkgevers die in de periode maart t/m mei 2020 een hogere gemiddelde loonsom hadden dan in januari 2020, wordt – kort gezegd – de definitieve NOW-subsidie vastgesteld op basis van de loonsom in de periode maart t/m mei 2020.

De NOW-regeling kan naar verwachting op 6 juli 2020 worden aangevraagd via de website van het UWV. Ook bij de NOW-regeling 2 geldt dat eerst een voorschot (80%) zal worden uitgekeerd. Dit betekent wel dat het voorschot pas wordt ontvangen nadat de lonen over juni 2020 moeten zijn betaald.

De werkgever is verplicht de ondernemingsraad, personeelsvertegenwoordiging of werknemers te informeren over de toekenning van de tegemoetkoming. Daarnaast gaat het kabinet ervan uit dat de medezeggenschap vinger aan de pols houdt bij de werkgever inzake de inspanningsverplichting op het gebied van scholing.

De nieuwe NOW-regeling 2 biedt werkgevers de mogelijkheid om op korte termijn de lonen te kunnen blijven betalen, en tegelijk ook de noodzakelijke maatregelen te treffen om op de lange termijn gezond te blijven. Nu de regeling bekend is, zullen veel werkgevers knopen gaan doorhakken over de toekomst van de organisatie. Het is niet te verwachten dat er een NOW-regeling 3 zal komen en daarnaast zullen veel ondernemingen op 1 september 2020 nog niet terug zijn op het niveau van voor de coronacrisis. De verschillende scenario’s en opties moeten worden beschouwd en doorgerekend om de juiste keuze te maken.

Een integrale benadering en eerst een goede diagnose en analyse, niet alleen financieel, maar juist ook juridisch en vanuit de kansen op de markt is aangeraden. Zie ook onze blogs over herstructurering.

Heeft u vragen of wilt u sparren over wat u het beste kunt doen? Neemt u gerust contact op met één van onze specialisten.

Ernst van Win

PS: het kabinet heeft enkele wijzigingen aangekondigd in de kamerbrief van 28 mei 2020, die nog niet zijn verwerkt in deze blog.