NOW-regeling vanaf 1 juni 2020 met ontslagen te combineren

In de nu geldende ‘NOW-regeling 1’ geldt dat, als de werkgever een ontslagaanvraag indient bij het UWV in de periode van 18 maart t/m 31 mei 2020, de werkgever een ‘boete’ krijgt op de NOW-subsidie. In dat geval zal de subsidie worden verlaagd met een bedrag dat 50% hoger is dan de verlaging van de compensatie in het geval dat de werkgever van diezelfde werknemer(s) het loon niet zou zijn doorbetaald.

Bij verschillende ondernemers hebben wij gezien dat werd getwijfeld over het doorvoeren van een reorganisatie, vanwege dit onderdeel van de NOW-regeling. Het was immers al snel duidelijk dat de gevolgen van de coronacrisis niet binnen enkele maanden voorbij zouden zijn. Ondernemingen zijn geconfronteerd met een keuze tussen liquiditeit op de korte termijn en de gezondheid van de onderneming op de lange termijn. Er zijn ook bedrijven geweest die simpelweg geen andere keuze hadden dan om werknemers te ontslaan, en daarom geen gebruik hebben gemaakt van de NOW-regeling.

Hoe de nieuwe regeling eruit gaat zien, is nog niet bekend. De nieuwe regeling wordt momenteel uitgewerkt door het kabinet. Wat wij wel weten, is het volgende.

Minister Koolmees heeft gezegd dat de boete op het ontslaan van werknemers niet terug komt in de nieuwe NOW-regeling (‘NOW-regeling 2’) en dat aan de nieuwe regeling aanvullende voorwaarden zullen worden gesteld: geen winstuitkering aan de aandeelhouders, geen dividend en geen inkopen van eigen aandelen. Deze aanvullende voorwaarden hebben wij al gezien bij de bijzondere NOW-regeling voor concerns waar concernbreed de omzet met minder dan 20% daalt, maar bij bepaalde onderdelen van het concern wel. In die regeling is – meer uitgebreid – bepaald dat het concern moet verklaren dat in 2020 geen dividenden aan de aandeelhouders worden uitgekeerd, noch dat er bonussen of winstdelingen aan de Raad van Bestuur of de directie worden uitgekeerd over 2020 én/óf eigen aandelen zullen worden ingekocht door de rechtspersonen binnen de groep tot en met de aandeelhoudersvergadering in 2021 waarin de jaarrekening over 2020 wordt vastgesteld. Waarschijnlijk zal daarbij aansluiting worden gezocht in de nieuwe regeling.

Een verwacht gevolg is dat de nodige werkgevers, die nu gebruik maken van de NOW-regeling en daarom nog geen gedwongen ontslagen hebben toegepast, per 1 juni 2020 toch zullen overgaan tot reorganisaties met gedwongen ontslagen. Dat ligt inderdaad voor de hand. Het FNV is van oordeel dat de ‘NOW-regeling 2’ haar doel, het behoud van banen en inkomens, voorbij zou schieten. Wat ons betreft ligt dat een stuk genuanceerder. Van tevoren is gezegd dat de NOW-regeling voor drie maanden zou bestaan, en mogelijk nog drie maanden zou worden verlengd. Voor zover het voor de staat financieel mogelijk zou zijn, lijkt het (economisch) niet verstandig om het bestaansrecht van ondernemingen nog langer afhankelijk te laten zijn van staatssteun. Ondernemingen moeten (én willen) zelfstandig kunnen overleven. Inmiddels is voor iedereen duidelijk dat onze economie op 1 september 2020 nog niet hersteld zal zijn en maatregelen voor de lange termijn geboden zijn. Voor het voortbestaan van het bedrijf op deze langere termijn is een reorganisatie en gedwongen ontslagen nu eenmaal soms vereist. Het gedwongen ontslag van een deel van de werknemers zal er juist voor zorgen dat een faillissement en dus werkloosheid van alle werknemers kan worden voorkomen. ‘Dat deze crisis geen effect zou hebben op de werkgelegenheid of op bedrijven, is natuurlijk een sprookje’, zoals minister Koolmees – terecht – heeft opgemerkt.

En het sprookje van de huidige NOW-regeling kan mogelijk toch slecht aflopen voor die bedrijven die in januari een incidentele beloning hebben uitgekeerd aan werknemers. Deze bedrijven zullen er rekening mee moeten houden dat een deel, of de gehele subsidie, die als voorschot is uitgekeerd op grond van de NOW-regeling, moet worden terugbetaald bij het vaststellen van de definitieve loonkostensubsidie.

Uitgangspunt voor de voorschotbetaling is immers de totale loonsom van de maand januari 2020, dus inclusief incidentele uitkeringen. Als bij het vaststellen van de definitieve uitkering blijkt dat de loonsom in de periode maart tot en met mei 2020 lager is geweest (omdat in die periode geen sprake is geweest van een bijzondere beloning zoals in januari), zal aan het UWV terugbetaald moeten worden.

Veel ondernemingen die nu gebruik maken van de NOW-regeling zullen na 1 juni 2020 een reorganisatie willen doorvoeren naast de NOW-regeling. Om geen waardevolle tijd verloren te laten gaan, zullen deze ondernemingen nu al de nodige voorbereidingen moeten treffen, zoals het uitwerken van de plannen en het consulteren van de medezeggenschap en/of vakorganisaties.

Wilt u sparren of heeft u vragen over hoe u het beste de gewenste reorganisatie kunt vormgeven? Neemt u gerust contact op met één van onze specialisten van het Team Arbeid, Medezeggenschap & Mediation.