Wat zijn de algemene verval- en verjaringstermijnen?
Allereerst moet je daarvoor een onderscheid maken tussen wettelijke en bovenwettelijke vakantiedagen. Werknemers krijgen een wettelijk aantal vakantiedag per jaar. Dit is vier keer de arbeidsduur per week. Een werknemer die 40 uur per week werkt, heeft dus per jaar recht op 20 vakantiedagen. Bovenwettelijke vakantiedagen zijn de dagen die u als werkgever bovenop deze wettelijke vakantiedagen aan uw werknemer toekent.
De vervaltermijn voor wettelijke vakantiedagen is zes maanden. In de praktijk betekent dit dat de aanspraak op wettelijke vakantiedagen over 2022 in beginsel vervalt op 1 juli 2023. Dit is anders wanneer de werknemer niet in staat is geweest om vakantiedagen op te nemen.
De bovenwettelijke vakantiedagen verjaren na vijf jaar. Deze termijn van vijf jaar begint te lopen na afloop van het jaar waarin ze zijn opgebouwd. Dit houdt dus in dat de aanspraak op opgebouwde bovenwettelijke vakantiedagen over 2022 verjaart op 1 januari 2028.
Wat als de werkgever de werknemer niet in staat stelt om vakantiedagen te genieten?
Daarvan was sprake in een zaak waarover de verwijzende rechter een vraag heeft gesteld aan Hof van Justitie van de Europese Unie (hierna: HvJ EU). Het oordeel van het HvJ EU komt er kortgezegd op neer dat de hiervoor genoemde algemene verjaringstermijnen niet gelden wanneer de werkgever de werknemer niet daadwerkelijk in staat heeft gesteld om dit recht uit te oefenen. Het doel achter de wettelijke vakantiedagen is gericht op de bescherming van de gezondheid van de werknemer. Wanneer een werkgever een werknemer niet in staat stelt om vakantiedagen op te nemen, en dan vervolgens deze vakantiedagen bij beëindiging van het dienstverband ook niet uitbetaalt met een beroep op de verjaringstermijn, profiteert hij van de verjaringstermijn ten nadele van de werknemer. De werkgever heeft in dat geval zichzelf geconfronteerd met een vordering van deze opgebouwde vakantiedagen. Het HvJ EU is van oordeel dat de werkgever moet voldoen aan zijn informatie- en aanmoedigingsverplichtingen richting de werknemer met betrekking tot het opnemen van vakantiedagen. U kunt meer over deze inspanningsverplichtingen lezen in het blog ‘Vakantiedagen vervallen niet zomaar na 6 maanden: werkgever heeft vergaande inspanningsplicht!’.
Wat als de werknemer door ziekte geen vakantiedagen heeft kunnen opnemen?
In twee andere zaken waarover de verwijzende rechters een vraag stelden aan het HvJ EU, was er sprake van een werknemer die door arbeidsongeschiktheid zijn/haar vakantiedagen niet heeft kunnen opnemen. Is het dan terecht dat de vakantiedagen vervallen? Het HvJ EU oordeelde als volgt. Het doel van het recht op jaarlijkse vakantie ziet aan de ene kant op het uitrusten van de werkzaamheden en aan de andere kant op een periode van ontspanning en vrije tijd. Zoals hiervoor aangegeven is dat van belang voor de gezondheid van de werknemer. Omdat het doel aan de ene kant ziet op het uitrusten van de werkzaamheden, oordeelt het HvJ EU dat er dan ook daadwerkelijk werkzaamheden verricht moeten zijn. Dit is anders in het geval van ziekte. Het intreden van arbeidsongeschiktheid wegens ziekte is in principe niet voorzienbaar en staat ook los van de wil van de werknemer. Dit verzuim moet om die reden als arbeidstijd worden aangemerkt, waarover de werknemer dan ook vakantiedagen opbouwt.
Ten aanzien van het vervallen van vakantiedagen wanneer een werknemer die deze door ziekte niet heeft kunnen opnemen, oordeelt het HvJ EU dat de werknemer in dat geval niet daadwerkelijk in staat is geweest om de vakantiedagen op te nemen en dat de vakantiedagen dan niet komen te vervallen. Wanneer er sprake is van specifieke omstandigheden kunnen de vakantiedagen alsnog komen te vervallen. Hierbij kunt u denken aan de situatie waarin een werknemer meerdere jaren achter elkaar ziek is en daarmee een stuwmeer aan vakantiedagen heeft opgebouwd doordat hij deze niet kon opnemen. Wanneer de organisatie hierdoor (financieel) in moeilijkheden wordt gebracht, kan het zo zijn dat de vakantiedagen alsnog vervallen.
Tip!
Moedig uw werknemers aan om vakantiedagen op te nemen. Dat kan ten eerste uitval door bijvoorbeeld een burn-out voorkomen, maar dit voorkomt ook eventuele vorderingen tot uitbetaling van (veel) openstaande vakantiedagen. Er zijn werknemers die inmiddels een stuwmeer aan vakantiedagen hebben opgebouwd. Ga met hen in gesprek over het opnemen van vakantiedagen en geef daarbij ook aan wanneer eventueel vakantiedagen komen te vervallen/verjaren.
Contact
Heeft u vragen over dit onderwerp? Neem dan gerust contact met ons op!
Laura Gringhuis, Advocaat Arbeid, Medezeggenschap en Mediation