Bekijk de nieuwe Europese Auteursrechtrichtlijn[1] hier

Het beoogde doel van deze Richtlijn is het auteursrecht moderniseren en zorgen voor een betere bescherming van de auteur wanneer het werk op het internet verschijnt. Er zijn twee veranderingen die het meeste opvallen. Deze zijn neergelegd in artikel 15 en 17 van de Richtlijn.

Artikel 15 van de Richtlijn introduceert een bescherming voor uitgevers van online perspublicaties, die door derden voor commerciële doeleinden worden gebruikt.[2] De bescherming ziet op de perspublicatie als geheel. De link naar de originele publicatie mag wel worden gedeeld, net als losse woorden of zeer korte fragmenten.[3] Ook publicaties die door particulieren zijn gepubliceerd vallen buiten deze regeling. Deze regeling wordt ook wel de ‘linktaks’ genoemd, omdat er dus een verplichting komt om de uitgever een vergoeding te betalen voor het gebruik van de online perspublicaties.  Dit recht geldt voor de uitgever en heeft een duur van twee jaar.[4]

De regeling zou onder andere bedoeld zijn om Google een eerlijke vergoeding te laten betalen voor gebruik van publicaties op de Google News-dienst. Andere kleinere diensten zullen het door deze regeling wellicht moeilijk krijgen. Daarnaast is in Duitsland al een dergelijke linktaks van kracht die niet effectief bleek te zijn tegen Google. Google dwong bij uitgevers een licentie-om-niet af en kan hierdoor nog steeds gratis gebruik maken van de publicaties. Wat de directe uitwerking van dit artikel zal zijn, zal moeten worden afgewacht.

Op grond van artikel 17 van de Richtlijn worden de platformen die online content aanbieden aansprakelijk voor inbreuken in de content van hun gebruikers. Dit houdt in dat de aansprakelijkheid wordt verlegd van de – meestal on-traceerbare – gebruiker, naar het platform. Het platform dient in de toekomst dus een licentie af te sluiten voor het gebruik van het werk op het platform. Met een dergelijke licentie verleent de auteur toestemming voor het gebruik op het platform en voor de gebruikers van dat platform[5]. Indien een dergelijke toestemming ontbreekt kan het platform aansprakelijk worden gehouden door de auteur. Zij kunnen onder de aansprakelijkheid uitkomen door aan te tonen dat er alles aan is gedaan om toestemming te verkrijgen, er alles aan is gedaan om de werken niet beschikbaar te stellen en door na een gemotiveerde melding van de auteur alle inbreuk makende werken direct te verwijderen en nieuwe uploads te voorkomen[6]. Om dit te bewerkstelligen dienen platforms een doeltreffend en snel klachtenmechanisme op te richten, dat beschikbaar is voor de gebruikers en de auteurs.[7] Hiernaast moet een buitengerechtelijke geschillenoplossing worden ingericht en moet de toegang tot de rechter gewaarborgd blijven.

De wetgever hoopt met deze maatregelen dat de auteur een eerlijkere vergoeding krijgt voor zijn werk dat op het internet verschijnt. Auteursrechtorganisaties zijn blij met deze verandering, nu een eerlijkere vergoeding in zicht is. Er is echter ook veel kritiek vanuit de praktijk. Deze constructie zou namelijk leiden tot een ‘uploadfilter’ is de vrees. Indien het een platform niet lukt om een licentie te sluiten, lopen zij immers het risico op een schadeclaim. Om deze te voorkomen is de kans aanwezig dat zij een uploadfilter zullen instellen waardoor de uploads gemonitord, gefilterd en eventueel geblokkeerd zullen worden. De kritiek luidt onder andere dat allerlei eigen creaties (bijvoorbeeld van muzikanten die niet bij Buma-Stemra zijn aangesloten) hier hinder van zullen ondervinden. Hetzelfde geldt bijvoorbeeld voor parodieën (thans in Nederland toegestaan op grond van de Auteurswet) en zogenaamde ‘vrije werken’ (waarvan de maker reeds meer dan 70 jaar dood is, wat bijvoorbeeld bij klassieke muziek vaak het geval is). Of deze uploadfilter er werkelijk zal komen en of deze nadelig uit zal pakken voor gebruikers, zal de tijd moeten leren. De lidstaten van de EU krijgen twee jaar de tijd om de Richtlijn te implementeren.

[1] Voorstel van Richtlijn (EU)  http://www.europarl.europa.eu/doceo/document/A-8-2018-0245-AM-271-271_NL.pdf?redirect

[2] Art. 15 lid 1 Auteursrechtrichtlijn

[3] Art. 15 lid 1 Auteursrechtrichtlijn, 3e en 4e alinea

[4] Art. 15 lid 4 Auteursrechtrichtlijn

[5] Art. 17 lid 2 Auteursrechtlichtlijn

[6] Art. 17 lid 4 Auteursrechtlichtlijn

[7] Art. 17 lid 9 Auteursrechtlichtlijn

Vragen?

Heeft u vragen over dit artikel, neemt u dan contact op met ons team IT, Privacy & Cybersecurity.