De Spaanse Kaasruzie: Hof van Justitie verstevigt bescherming Europese streekproducten

De zaak waarover de rechters zich uitspraken, betreft een geding tussen een stichting die belast is met het beheer van de beschermde oorsprongsbenaming “queso Manchego” en een kaasfabrikant. De kaasfabrikant brengt kazen op de markt die niet onder de beschermde oorsprongsbenaming queso Manchego vallen en volgens de stichting inbreuk maken op de oorsprongsbenaming. De inbreuk ziet op het etiket van de Spaanse kaas. Daarop staat een ridder op een mager paard met een landschap van windmolens en schapen op de achtergrond, een beeld dat doet denken aan de verhalen over dolende ridder Don Quichot uit de roman van Cervantes.

Op het etiket zijn verder de woorden “Quesos Rocinante” te lezen. De consument zou volgens de stichting nu al helemaal kunnen denken aan de streek La Mancha, waar Don Quichot vandaan komt en wiens paard Rocinante heet. Uit de Spaanse streek komt manchego, een beschermde schapenkaas die naar het gebied is vernoemd. De stichting was van mening dat deze gebruikte etiketten een onrechtmatige voorstelling van de oorsprongsbenaming vormen, en sleepte de kaasfabrikant voor de rechter. Een proces dat voortduurde tot aan de hoogste Spaanse rechtsprekende orgaan, het Tribunal Supremo. Omdat de beschermde oorsprongsbenaming is geregeld in Europese wetgeving, heeft de Spaanse rechter vragen gesteld aan het Hof van Justitie over uitleg van de betreffende wet.

Eerder blogde ik al over de bescherming van geografische benamingen als merk, zoals Monaco en Oxford.[1] De bescherming van streekproducten verschilt echter van een merk, dat alleen de houder van dat merk mag gebruiken. Gaat het om een beschermd streekproduct, dan mag iedereen die het product maakt volgens de voorschriften van het betreffende productdossier, de aangegeven naam voeren.

De Europese wetgever heeft Europese streekproducten willen beschermen tegen de mogelijkheid dat anderen in en vanuit andere streken die producten, onder dezelfde naam, gaan produceren. Hier is houvast aan gegeven in de vorm van de Verordening nr. 510/2006 inzake de bescherming van geografische aanduidingen en oorsprongsbenamingen van landbouwproducten en levensmiddelen (hierna: de Verordening). Artikel 13 lid 1 sub b van de Verordening bepaalt dat geregistreerde benamingen beschermd zijn tegen ‘elk misbruik, elke nabootsing of voorstelling, zelfs indien de werkelijke oorsprong van het product is aangegeven of indien de beschermde benaming is vertaald, of vergezeld gaat van uitdrukkingen zoals ,soort’, ,type’, ,methode’, ,op de wijze van’, ,imitatie’, en dergelijke’.[2] Queso Manchego is aldus een beschermde oorsprongsbenaming, en geniet daardoor bescherming.

In de Spaanse kaasruzie was de Spaanse rechter in eerste aanleg van mening dat het gebruik van de tekens of de afbeelding van Don Quichot van La Mancha, een voorstelling oproept van La Mancha, maar niet van de kaas die wordt beschermd door de beschermde oorsprongsbenaming queso Manchego. Het Hof van Justitie kon zich niet vinden in deze uitspraak en legde artikel 13 lid 1 sub b van de Verordening zo uit dat het gebruik van beeldtekens wél een voorstelling van een geregistreerde benaming kan oproepen ‘ook wanneer die beeldtekens worden gebruikt door een producent die in die regio is gevestigd, maar wiens producten, die identiek zijn aan of vergelijkbaar zijn met de door deze oorsprongsbenaming beschermde producten, niet onder die beschermde oorsprongsbenaming vallen’. Het is dus mogelijk – ook in juridische zin – dat de door de kaasfabrikant gebruikte tekens en de afbeelding van de ridder een voorstelling kunnen oproepen van de beschermde queso Manchego. Het feit dat de kaasfabrikant ook is gevestigd in La Mancha, doet dus niet af aan de inbreuk. In de woorden van het Hof:

“Een dergelijke uitsluiting zou tot gevolg hebben dat een producent beeldtekens mag gebruiken die een voorstelling van het geografische gebied oproepen waarvan de naam deel uitmaakt van een oorsprongsbenaming die een product dekt dat identiek is aan of vergelijkbaar is met dat van die producent, en dat hij daardoor ten onrechte van de reputatie van die benaming kan profiteren”.

Nu is het aan de Spaanse rechter om zich over de kwestie uit te laten. De betreffende rechter vroeg het Hof van Justitie om verduidelijking van hoe de Europese regels omtrent de beschermde oorsprongsbenaming moesten worden geïnterpreteerd. Het staat vast dat een algemeen onderzoek dient te worden verricht waarbij rekening wordt gehouden met alle elementen die een voorstelling kunnen oproepen.

De rechtsbescherming van beschermde oorsprongsbenamingen is dankzij deze uitspraak zacht gezegd, sterk verstevigd. Andere producten mogen met hun naam en beeldtekens ook geen associaties met het beschermde product oproepen bij consumenten. Kortom: gebruik geen afbeeldingen van Don Quichot op uw kaas, want voor u het weet,  zit de Fundación Consejo Regulador de la Denominación de Origen Protegida Queso Manchego achter u aan. En er dan nog mee komen dat u daar geen kaas van had gegeten,  is al een beetje te laat.

[1] https://declercq.com/kennisblog/2246-bescherming-van-geografische-benamingen-als-merk/

[2] Verordening nr. 510/2006 inzake de bescherming van geografische aanduidingen en oorsprongsbenamingen van landbouwproducten en levensmiddelen

Heeft u vragen over dit artikel, neemt u dan contact op met ons team IT, Privacy & Cybersecurity.