Is verlenging van de looptijd van een raamovereenkomst een wezenlijke wijziging?

Als een overheidsopdracht tijdens de looptijd ervan wezenlijk wordt gewijzigd moet, in de regel, een nieuwe aanbestedingsprocedure worden gevolgd.

Wezenlijke wijziging

Een wijziging is wezenlijk indien die, als die al in de oorspronkelijke aanbesteding had gegolden, zou hebben geleid tot toelating van andere inschrijvers of indien de opdracht in belangrijke mate wordt uitgebreid. Van dat laatste is sprake indien het bedrag waarmee de wijziging gepaard gaat hoger is dan 15% van de waarde van de oorspronkelijke opdracht (voor een werk, voor leveringen en diensten geldt: 10%).

Wat nu als de looptijd van een opdracht wordt gewijzigd. Is dan sprake van een wezenlijke wijziging?

ProRail is met vijf partijen een raamovereenkomst voor de duur van vier jaar aangegaan voor het realiseren van tunnelonderdoorgangen onder het spoor. Gedurende de looptijd van deze raamovereenkomst hadden deze ondernemingen met uitsluiting van anderen het recht om via minitenders mee te dingen naar deelopdrachten. ProRail heeft bekend gemaakt dat zij de raamovereenkomst met een jaar wil verlengen. Naar haar mening is geen sprake van een wezenlijke wijziging: als de overeenkomst destijds voor vijf jaar zou zijn aangegaan, zouden geen andere inschrijvers zijn toegelaten. De opdracht wijzigt ook niet inhoudelijk (lees: wordt niet uitgebreid), er is slechts sprake van een verlenging daarvan.

Een inschrijver die destijds niet voor de raamovereenkomst in aanmerking kwam, ziet dat anders. En met haar de Voorzieningenrechter.

Die stelt vast dat de raamovereenkomst in de kern voorziet in een beperking van de markt voor partijen die willen meedingen naar opdrachten van ProRail voor het realiseren van tunnels. Alleen de partijen bij de raamovereenkomst hebben immers de kans om gedurende de looptijd van de raamovereenkomst een dergelijke opdracht te verwerven. De looptijd van de overeenkomst wordt daarom aangemerkt als een essentieel deel van de overeenkomst. Een verlenging van de looptijd van de overeenkomst leidt tot een substantieel langduriger beperking van de markt en kan er toe leiden dat aan het recht om mee te dingen naar opdrachten een hogere waarde moet worden toegekend. Deze verlenging moet daarom worden aangemerkt als een wezenlijke wijziging.

Per van der Kooi en Menno de Wijs