Hoe ver gaat het belemmeringsverbod van de WAADI?

Deze zaak gaat over een GGZ-verpleegkundige, die tijdens zijn dienstverband met FOH gedetacheerd is geweest bij een huisartsenpraktijk en een psychiatriepraktijk. Nadat hij de arbeidsovereenkomst met FOH heeft opgezegd, begint hij voor zichzelf als zzp’er en zet zijn werkzaamheden voort bij diezelfde praktijken. Probleem is dat in de arbeidsovereenkomst tussen de verpleegkundige en zijn ex-werkgever een concurrentie- en relatiebeding is opgenomen. De verpleegkundige beroept zich op het belemmeringsverbod van artikel 9a WAADI (Wet allocatie arbeidskrachten door intermediairs) en meent dat het concurrentie- en relatiebeding in strijd is hiermee. Het Hof oordeelt dat het belemmeringsverbod de zzp’er niet beschermt. Het Hof overweegt dat het belemmeringsverbod alléén geldt voor de situatie waarin de desbetreffende praktijken de verpleegkundige na afloop van de terbeschikkingstelling in loondienst willen nemen. Bij de Hoge Raad voert de verpleegkundige aan dat het belemmeringsverbod ook geldt als een voormalige gedetacheerde na afloop van de terbeschikkingstelling dezelfde werkzaamheden blijft verrichten voor degene bij wie hij eerder gedetacheerd was, maar nu als zzp’er.

De Hoge Raad verwijst naar artikel 6 lid 2 Uitzendrichtlijn (Richtlijn 2008/104/EG). Dit, omdat artikel 9a WAADI de implementatie van die Europese richtlijn is. Uit de richtlijn blijkt dat het belemmeringsverbod onder andere ziet op het aangaan van een arbeidsverhouding. Volgens het Hof van Justitie van de Europese Unie (HvJ) houdt een arbeidsverhouding in dat een persoon gedurende een bepaalde tijd voor een ander en onder diens leiding, prestaties levert en in ruil daarvoor een vergoeding ontvangt. Aan de hand hiervan oordeelt de Hoge Raad dat als de rechtsverhouding tussen de zzp’er en de huisartsenpraktijk en psychiatriepraktijk voldoet aan de hier genoemde definitie van de arbeidsverhouding, het concurrentie- en relatiebeding dan niet langer geldt. De zaak is door de Hoge Raad terug verwezen naar het Hof. Dit zal moeten toetsen of de rechtsverhouding tussen de zzp’er en de huisartsenpraktijk en psychiatriepraktijk een arbeidsverhouding is. Dit is nog maar de vraag, aangezien het onder andere zo moet zijn dat de werkzaamheden werden verricht onder leiding van de praktijken. Ook de partijbedoelingen is daarbij van belang. Door deze toets kan de situatie ontstaan dat de zzp’er onder de definitie valt, ook al lijkt dat op het eerste gezicht niet zo. Wèl zal steeds in iedere situatie opnieuw gekeken moeten worden naar alle omstandigheden. Denkbaar is dat de situatie ontstaat dat de verpleegkundige niet onder het Nederlandse werknemersbegrip valt (artikel 7:610 BW), omdat niet is voldaan aan het gezagsvereiste, maar wel onder het ruimere werknemersbegrip van het HvJ valt.

Als het Hof gebruik maakt van de voorzet van de Hoge Raad, dan kan dit voor de arbeidsrechtelijke praktijk nog wel eens vergaande gevolgen hebben. In dat geval is het voor werkgevers belangrijk om op voorhand bewust te voorkomen dat haar medewerkers worden uitgeleend, om onder leiding en toezicht van een derde partij te werken. Als dat wordt voorkomen, dan is na afloop van het dienstverband het belemmeringsverbod niet van toepassing en blijft het concurrentie- en relatiebeding in beginsel gelden. Oók als diegene als zzp’er voor de relatie wil gaan werken. Werkgevers, wees alert!

Als het Hof gebruik maakt van de voorzet van de Hoge Raad, dan kan dit voor de arbeidsrechtelijke praktijk nog wel eens vergaande gevolgen hebben. In dat geval is het voor werkgevers belangrijk om op voorhand bewust te voorkomen dat haar medewerkers worden uitgeleend, om onder leiding en toezicht van een derde partij te werken. Als dat wordt voorkomen, dan is na afloop van het dienstverband het belemmeringsverbod niet van toepassing en blijft het concurrentie- en relatiebeding in beginsel gelden. Oók als diegene als zzp’er voor de relatie wil gaan werken. Werkgevers, wees alert!

Heeft u vragen over de WAADI, neemt u contact op met ons team Arbeid, Medezeggenschap & Mediation.