Het beëindigen van een rechtspersoon: ontbinding, turboliquidatie of faillissement?

De rechtspersoon kan door een besluit van de aandeelhouders ontbonden worden. Indien de rechtspersoon baten heeft, dienen deze vereffend te worden. Meestal wordt het bestuur van de rechtspersoon als vereffenaar benoemd. Indien de schulden de baten vermoedelijk overtreffen, is de vereffenaar verplicht faillissement aan te vragen. Daarnaast bestaat er een aantal procedurele eisen, zoals het melden van de ontbinding bij de Kamer van Koophandel, het opstellen en ter inzage leggen van een rekening en verantwoording en een plan van verdeling bij de Kamer van Koophandel en een aankondiging in een nieuwsblad. Indien de vereffenaar haar verplichtingen niet naar behoren heeft vervuld, kan zij persoonlijk aansprakelijk worden gesteld.

Wanneer een rechtspersoon geen baten heeft op het moment van ontbinding, houdt zij onmiddellijk op te bestaan. Dit is de zogenaamde turboliquidatie. De meeste procedurele eisen van de normale ontbinding zijn hier niet van toepassing. Het bestuur dient uitsluitend de ontbinding te melden bij de Kamer van Koophandel. Turboliquidatie is daarmee een snelle, goedkope en eenvoudige manier van ontbinden. Er kleven echter ook risico’s aan de turboliquidatie. Schuldeisers blijven namelijk met lege handen achter. Door het ontbreken van waarborgen, kan misbruik worden gemaakt van de turboliquidatie om schuldeisers te benadelen. Wanneer een schuldeiser vermoedt dat dit zich heeft voorgedaan, kan hij onder andere het bestuur van de rechtspersoon persoonlijk aansprakelijk stellen.

In de praktijk kan het lastig zijn voor een schuldeiser om aan te tonen dat hij door de turboliquidatie is benadeeld. De wetgever heeft daarom een voorstel gedaan om de (informatie)positie van de schuldeiser te verbeteren.

Het faillissement is bedoeld voor de situatie dat de schulden van de rechtspersoon haar baten overtreffen. Het faillissement kan worden aangevraagd door de rechtspersoon zelf of door haar schuldeisers. De rechtspersoon wordt failliet verklaard wanneer zij verkeert in de toestand dat zij heeft opgehouden te betalen. In dat geval is het bestuur van de rechtspersoon niet langer bevoegd te beschikken over het vermogen van de rechtspersoon. In plaats daarvan benoemt de rechtbank een curator die het vermogen zal vereffenen. In dit kader zal de curator ook onderzoek doen naar de oorzaken van het faillissement en of de bestuurders een verwijt kan worden gemaakt op basis waarvan zij persoonlijk aansprakelijk gesteld kunnen worden.

In de praktijk is niet altijd duidelijk welke manier van beëindiging voor welke situatie geschikt is. Voor het bestuur kan de verkeerde keuze risico’s met zich brengen. Onbetaald achtergebleven schuldeisers kunnen proberen hun vorderingen bij het bestuur in privé te verhalen. Om aansprakelijkheid te voorkomen is het daarom van belang dat u zich goed laat informeren.

Heeft u vragen over het beëindigen van uw vennootschap? Neemt u gerust contact op met Sonja Geldermans of één van onze andere specialisten van het team Ondernemingsrecht.