Wat is een klokkenluider?

Personen die voor een overheidsorganisatie of private organisatie werken of met een dergelijke organisatie in contact staan in het kader van hun werkzaamheden, zijn vaak als eerste op de hoogte van dreigingen voor of schade aan het algemeen belang binnen deze organisaties. Deze personen spelen een sleutelrol bij het onthullen en voorkomen van zulke inbreuken en bij het beschermen van het maatschappelijk welzijn. Een belangrijke rol dus. Toch weerhoudt het veel potentiële klokkenluiders om een melding te maken van hun bezorgdheid of vermoedens, omdat zij bang zijn voor represailles. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het verlies van hun baan op grond van een verstoorde arbeidsverhouding. Daar wil de EU wat aan doen.

Verschuiving van de bewijslast

In oktober 2019 heeft de EU een richtlijn vastgesteld inzake de bescherming van personen die inbreuken op het Unierecht melden. Deze richtlijn bevat regelgeving om de positie van de klokkenluider te beschermen. In Nederland is de richtlijn (gedeeltelijk) opgenomen in de Wet bescherming klokkenluiders. Daarin staat, onder meer, dat een klokkenluider niet benadeeld mag worden vanwege het feit dat hij een melding van (een vermoeden van) een misstand heeft gedaan. In de Europese richtlijn is de positie van de klokkenluider echter sterker, namelijk door de verschuiving van de bewijslast. Wanneer een klokkenluider heeft aangetoond dat hij een melding of openbaarmaking heeft verricht over bepaalde misstanden en dat hij daardoor schade heeft geleden (zoals het mislopen van een promotie of verlies van baan) dan verschuift de bewijslast naar degene die verantwoordelijk is voor de benadelingshandeling. Diegene zal dan vervolgens moeten aantonen dat de handeling op geen enkele wijze verband houdt met de melding of openbaarmaking. En dat is lastig. Hou hier bij het opstellen van de klokkenluidersregeling binnen uw organisatie dus rekening mee en vul deze, waar nodig, aan. En let op: deze klokkenluidersregeling – alsook een wijziging daarvan – moet ook voor instemming langs de OR!

Vragen?

Heeft u vragen over de (aanvulling van de) klokkenluidersregeling? Of wilt u even sparren over hoe u hier binnen uw organisatie mee om moet gaan? Neem dan contact op met Renée Huijsmans of Sietske Bos, advocaten Team Arbeidsrecht, Medezeggenschap & Mediation.