Een franchise starten: 10 zaken om rekening mee te houden

Het zelfstandig ondernemerschap is voor velen een droom. Franchise kan daarbij een hulpmiddel zijn om die droom te realiseren, omdat de startende ondernemer bij franchise niet zelf het wiel hoeft uit te vinden. Hij of zij kan immers terugvallen op de kennis en ervaring die de franchisegever heeft opgebouwd. Ook hoeft de startende ondernemer zich geen zorgen te maken over zaken als assortiment en uitstraling, omdat de franchisegever al een panklaar concept heeft klaarliggen waarvan de ondernemer gebruik kan maken.

Ondanks dat franchise drempelverlagend kan werken om als zelfstandig ondernemer aan de slag te kunnen gaan, is het uitermate onverstandig om te achteloos te starten als franchisenemer. Er komt immers het nodige bij kijken, zowel qua geld- als tijdsinvesteringen. Hieronder zijn 10 zaken benoemd waarmee u onder meer rekening moet houden als u van plan bent een franchise te starten. 

1. Is het zelfstandig ondernemerschap wel iets voor mij?

De allerbelangrijkste vraag die wellicht beantwoord moet worden, is of u wel geschikt bent om als zelfstandig ondernemer aan de slag te gaan. De wens om zelfstandig ondernemer te worden is immers niet hetzelfde als de benodigde kwaliteiten bezitten om dat ook daadwerkelijk en succesvol te kunnen doen. Diverse partijen, zoals de Kamer van Koophandel, bieden u de mogelijkheid om via gesprekken of testjes erachter te komen of u uit ‘het juiste hout’ bent gesneden. Maak hiervan gebruik, zeker als u geen ervaring heeft met het zelfstandig ondernemerschap. 

2. Past de betreffende franchise formule wel bij mij?

Op dit moment zijn er ongeveer 750 franchise formules actief in Nederland in diverse branches: food, non-food, retail, dienstverlening, zorg, et cetera. Er is dan ook een grote keus aan formules waarvan u franchisenemer kan worden. Vaak wordt daarbij door de franchisegever aangegeven dat specifieke kennis en ervaring niet noodzakelijk is om de franchise uit te voeren. U zou dus (bijna) overal terecht kunnen als franchisenemer.

Echter, het is vaak beter om op voorhand duidelijk te krijgen welke activiteiten u graag wilt gaan uitvoeren en op welke manier dat u het prettigste lijkt. Vervolgens zoekt u een franchise formule erbij die dat ideaalbeeld zo dicht mogelijk benadert. U zult waarschijnlijk een hoop tijd besteden aan uw franchise, dus het is prettig als die tijd besteed wordt aan activiteiten die u ook plezierig vindt.

3. Hoe is het nu echt als franchisenemer van deze formule?

Waarschijnlijk krijgt u via diverse kanalen informatie over de franchiseformule waarvan u franchisenemer wil gaan worden. Om te voorkomen dat u enkel de positieve geluiden hoort, is het verstandig om zelf ook het nodige vooronderzoek uit te voeren naar hoe het nu echt is om franchisenemer van een bepaalde franchisegever te zijn. Is de sfeer binnen de formule prettig? Hoe verloopt de ondersteuning en bijstand vanuit de franchisegever? Worden er rendabele omzetten behaald door de franchisenemers of is het structureel sappelen?

Het internet kan daarbij een nuttige bron van informatie zijn, maar soms kan het gemakkelijker zijn om zelf een al bestaande franchisenemer van die formule te benaderen. U krijgt dan – als het goed is – meer te horen dan louter de positieve geluiden van de website en de glimmende brochures van de franchisegever. 

4. Is er voldoende omzet te realiseren met de franchise?

U wilt natuurlijk een boterham kunnen verdienen met de exploitatie van de door u te starten franchise. In ieder geval moeten de rekeningen kunnen worden betaald. Het is dan ook van belang om op voorhand te bekijken wat de omzetmogelijkheden zijn van de door u te starten franchise.

Diverse partijen kunnen een vestigingsplaatsonderzoek voor u opstellen en daarbij een omzetprognose verstrekken zodat u een globaal inzicht krijgt wat er mogelijk aan omzet te behalen valt. Het is natuurlijk geen garantie, maar het is beter om een dergelijk onderzoek uit te (laten) voeren dan een franchise te starten zonder enig inzicht te hebben wat de mogelijke opbrengsten zijn. Heeft de franchisegever zelf een exploitatieprognose opgesteld? Kijk hier dan kritisch naar en laat deze bij voorkeur toetsen door een derde voor zover mogelijk. 

5. Nieuwe franchise starten of bestaande onderneming overnemen?

Wat is beter? Het starten als franchisenemer op een nieuwe locatie of een al bestaande franchise onderneming overnemen? Beide routes kennen hun voor- en nadelen. Als nieuwe franchisenemer kunt u als pionier de markt gaan bewerken op uw manier, terwijl u bij de overname van een bestaande onderneming kiest voor een rayon dat al meer is bewerkt en daardoor (hopelijk) direct meer omzet genereert. Daaraan zit vaak wel een prijskaartje, omdat de vertrekkende franchisenemer vaak een vergoeding wil hebben voor de goodwill die er door diens toedoen is opgebouwd in het rayon. Ook kan een klantenbestand zo hangen aan een bepaalde franchisenemer dat een nieuwe franchisenemer niet alle klanten aan zich kan binden. En zo zijn er meer overwegingen te bedenken. 

6. Is er een exclusief rayon?

Veelal zal een franchisegever een specifiek gebied aanwijzen waarbinnen de franchisenemer diens bedrijfsactiviteiten zal mogen ontplooien. Dit wordt doorgaans een ‘rayon’ genoemd. Aangezien dit rayon in hoge mate de door u te behalen omzet bepaalt, is het natuurlijk van belang om te weten in hoeverre er ook andere franchisenemers in het rayon activiteiten mogen ontplooien. Of dat de franchisegever zelf in het rayon activiteiten mag ontplooien. Als de beschikbare omzet in een rayon gedeeld moet worden dan zal er immers minder omzet voor u overblijven. Vandaar dat het van belang is om te weten of u een exclusief rayon krijgt en onder welke voorwaarden deze exclusiviteit kan worden doorbroken.

7. Welke verkoopkanalen zijn er verder binnen de formule?

In het verlengde daarvan is het belangrijk om ook te weten welke verkoopkanalen er allemaal zijn binnen de formule. Uiteraard zullen dat de franchisenemers zijn, maar – zie hiervoor – worden zij beschermd in hun rayon of niet tegen concurrentie vanuit de formule? Wellicht dat de franchisegever zelf ook fysieke verkooppunten exploiteert die kunnen concurreren met u als startende franchisenemer? Of exploiteert de franchisegever wellicht ook een andere franchiseformule waarvan u als startende franchisenemer eventueel last kan krijgen?

En vergeet ook het internet niet: veelal zal een franchisegever een eigen website met een landelijke webshop exploiteren. Hoe verhoudt deze webshop zich ten aanzien van uw onderneming? Heeft u profijt van deze webshop of ondervindt u er juist alleen hinder van? Hoe regelt de franchisegever de e-commerce binnen de formule? Het is goed om dergelijke zaken op voorhand duidelijk te krijgen.

8. Hoe zit het juridisch?

De franchisegever en u sluiten een overeenkomst met elkaar waarin jullie verplichtingen over en weer schriftelijk worden vastgelegd. Doorgaans betreffen dergelijke franchiseovereenkomsten uitvoerige contracten met het nodige juridische taalgebruik. Soms is het voor een startende ondernemer niet altijd even duidelijk wat er precies wordt bedoeld in het contract of wat er precies wordt afgesproken met de franchisegever. Het moge echter duidelijk zijn dat het noodzakelijk is om een franchiseovereenkomst op voorhand te laten toetsen door een deskundige. Vreemde of onredelijke bedingen kunnen dan op voorhand worden onderkend in plaats van achteraf als er al door u is getekend. Denk daarbij aan zeer knellende non concurrentiebedingen, een (te) ruime bevoegdheid van de franchisegever om de samenwerking te beëindigen of onredelijke boetes.

9. Onderhuur of zelf huren?

Waarschijnlijk zult u voor de exploitatie van de franchise bedrijfsruimte moeten gaan huren. Huurt u dan zelf van de eigenaar van het bedrijfspand of gaat u voor een onderhuur-constructie waarbij u huurt van de franchisegever? Beide vormen van huur kennen hun voor- en nadelen. Naar gelang de specifiek situatie waarin u verkeert kan het bijvoorbeeld verstandiger zijn om voor een onderhuur-constructie te kiezen, terwijl een ander juist voor directe huur zou moeten kiezen.

10. Hoe zit het met de geschillenbeslechting?

Een geschil met uw franchisegever is natuurlijk nooit leuk. Het wordt echter nog minder leuk als u bijvoorbeeld een dure arbitrage in New York moet starten om uw recht te kunnen halen. Voor de onverhoopte situatie dat u ooit in een conflict geraakt met uw franchisegever is het dan ook van belang om op voorhand te weten wat uw mogelijkheden zijn om uw recht te halen mocht dit nodig zijn. En op voorhand duidelijke afspraken daarover te maken.

Kortom

Het starten van een franchise kent meer facetten dan men wellicht op eerste gezicht zou vermoeden. De bovengenoemde onderwerpen zijn daarbij slechts enkele aandachtspunten die de revue passeren. Bent u geïnteresseerd in het starten van een franchise? Wees kritisch en laat u goed informeren door deskundige partijen zodat u op voorhand volledig op de hoogte bent van wat u kan verwachten. Het is immers vaak eenvoudiger en goedkoper om bij gerede twijfels een franchise niet te beginnen, dan om gedurende de looptijd van een franchise voortijdig het contract te willen beëindigen.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Menno de Wijs, advocaat, m.dewijs@declercq.com