Doelstelling

De Arbeidstijdenwet (Atw) heeft als doel het waarborgen van de veiligheid, gezondheid en het welzijn van de werknemer door het stellen van minimumvoorschriften voor arbeids- en rusttijden en de bevordering van de combineerbaarheid van arbeid en zorgtaken alsmede andere verantwoordelijkheden buiten de arbeid.

De Atw geldt voor alle werknemers, stagiairs, uitzendkrachten en gedetacheerden die 18 jaar en ouder zijn. Voor jongeren tot 18 jaar gelden aparte regels. Wanneer een werknemer 3 maal het minimumloon of meer verdient, geldt de Atw niet voor de betreffende werknemer, tenzij hij werkt in nachtdiensten of risicovol werk doet. Ditzelfde geldt voor zelfstandigen. Voor vrijwilligers vanaf 18 jaar en ouder geldt de Atw niet.

Inhoud

In de Atw staan onder andere de regels over werktijden, rusttijden, pauzes en nachtdiensten. De Atw stelt grenzen aan de maximumarbeidstijd per referentieperiode en geeft normen voor minimumrusttijden. Zo heeft de werknemer recht op pauze wanneer hij langer dan 5,5 uur werkt. Ook zijn er in de Atw regels te vinden over het werken op bepaalde tijdstippen, zoals werken op zondag of in de nacht. Als de werknemer meer dan 1 uur werkt tussen 0.00 uur en 6.00 uur, is dit een nachtdienst. Omdat nachtdiensten extra belastend zijn, gelden er speciale regels. De werknemer mag bijvoorbeeld in een periode van 16 weken maximaal 36 nachtdiensten werken. Wanneer een werknemer regelmatig nachtdiensten werkt, mag een nachtdienst maximaal 10 uur duren.

Consignatiediensten zijn diensten waarbij een werknemer in zijn vrije tijd bereikbaar moet zijn voor spoedgevallen. Ook hier zijn speciale regels voor vastgelegd in de Atw. Zo mag de werknemer direct voor of na een nachtdienst niet geconsigneerd zijn. Wanneer een werknemer meerdere banen heeft, dan geldt de Atw voor alle werkzaamheden van de werknemer. De werknemer zal dan de verschillende werktijden op moeten tellen en nagaan wat de werktijden en rusttijden moeten zijn.

Verder is in de Atw bepaald dat arbeid voor kinderen van 13 tot en met 15 jaar verboden is. Onder strikte voorwaarden kan arbeid door kinderen van deze leeftijd wel worden verricht. Dit hangt af van het soort werk en is gebonden aan een maximum aantal uren.

Wanneer er een cao op uw organisatie van toepassing is, dan is het belangrijk dat u kijkt of er in de cao afwijkende regels staan met betrekking tot de arbeidstijden. In het Arbeidstijdenbesluit is een aantal afwijkende en aanvullende bepalingen op het bepaalde in de Atw opgenomen. Deze gelden voor een aantal beroepen en sectoren, zoals de vrijwillige brandweer en windparken. Het Arbeidstijdenbesluit geldt indien dit is overeengekomen in de cao.

Sancties

Werknemers zullen zelf moeten toezien op naleving van de Atw door hun werkgever. Als de werknemer het vermoeden heeft dat de Atw wordt overtreden, dan kan hij zijn werkgever hierop aanspreken. Ook kan – indien aanwezig – de ondernemingsraad worden geraadpleegd of geïnformeerd. Verder voert de Inspectie SZW regelmatig controles uit om na te gaan of de Atw wordt nageleefd.

U moet als werkgever een deugdelijke registratie van de arbeids- en rusttijden van uw werknemers voeren. Wanneer u dit niet doet, riskeert u een boete ter hoogte van
€ 10.000,-.

Wanneer u het verbod op kinderarbeid overtreedt riskeert u, maar ook de ouder/voogd van het kind een boete. Een boete wordt berekend per persoon en per dag en het boetenormbedrag bedraagt minimaal €1.000 en maximaal €2.000. Voor een ouder/voogd geldt als uitgangspunt voor de berekening van de op te leggen boete 0,25 maal het boetenormbedrag. De hoogte van de boete wordt bepaald op grond van de Beleidsregel boeteoplegging Arbeidstijdenwet en Arbeidstijdenbesluit 2013.

Op het boetenormbedrag vindt een correctie plaats naar het aantal werknemers dat bij de werkgever in dienst is.

  • 0,5 x het boetenormbedrag voor de werkgever die minder dan 10 werknemers in dienst heeft (kleinbedrijf);
  • 0,75 x het boetenormbedrag voor de werkgever die 10 of meer, maar minder dan 50 werknemers in dienst heeft (middenbedrijf);
  • 1 x het boetenormbedrag voor de werkgever die 50 of meer, maar minder dan 100 werknemers in dienst heeft;
  • 1,5 x het boetenormbedrag voor de werkgever die 100 of meer werknemers in dienst heeft (grootbedrijf).

Bij een herhaling van een (soortgelijke) overtreding kan het boetebedrag met 100 of 200 procent worden verhoogd. Indien sprake is van een herhaling van een ernstige overtreding kan het boetebedrag met 200 procent worden verhoogd.

Tot slot wordt bij ieder geval bekeken of er nog andere aspecten zijn die van invloed kunnen zijn op de hoogte van de boete.

Waar moet u op letten?

U moet er als werkgever voor te zorgen dat u zich aan de regels over de werktijden, rusttijden, pauzes etc. houdt. Ook moet u toezicht houden op naleving van deze regels door uw werknemers. Zeker nu veel werknemers thuiswerken is het lastig om dit in de gaten te houden. U zult de werknemer dan ook regelmatig op de werk- en rusttijden moeten wijzen.

Verder is het van belang dat u zich houdt aan het verbod op kinderarbeid en dat u een deugdelijke registratie van de arbeids- en rusttijden van uw werknemers voert. Op deze manier kunt u (hoge) boetes voorkomen.

Waar moet u op letten?

U moet er als werkgever voor te zorgen dat u zich aan de regels over de werktijden, rusttijden, pauzes etc. houdt. Ook moet u toezicht houden op naleving van deze regels door uw werknemers. Zeker nu veel werknemers thuiswerken is het lastig om dit in de gaten te houden. U zult de werknemer dan ook regelmatig op de werk- en rusttijden moeten wijzen.

Verder is het van belang dat u zich houdt aan het verbod op kinderarbeid en dat u een deugdelijke registratie van de arbeids- en rusttijden van uw werknemers voert. Op deze manier kunt u (hoge) boetes voorkomen.

U moet er als werkgever voor te zorgen dat u zich aan de regels over de werktijden, rusttijden, pauzes etc. houdt. Ook moet u toezicht houden op naleving van deze regels door uw werknemers. Zeker nu veel werknemers thuiswerken is het lastig om dit in de gaten te houden. U zult de werknemer dan ook regelmatig op de werk- en rusttijden moeten wijzen.

Verder is het van belang dat u zich houdt aan het verbod op kinderarbeid en dat u een deugdelijke registratie van de arbeids- en rusttijden van uw werknemers voert. Op deze manier kunt u (hoge) boetes voorkomen.

Heeft u vragen met betrekking tot de Inspectie SZW? Of heeft u behoefte aan overleg in verband met een bezoek van de arbeidsinspecteur? Neemt u dan contact met ons op.

Renée Huijsmans, advocaat team Arbeid, Medezeggenschap & Mediation en Sietske Bremmer, juridisch medewerker team Arbeid, Medezeggenschap & Mediation

Deze blog is deel 5 in de zesdelige blogserie “De Inspectie SZW op bezoek, wat moet u weten?”.

Lees ook:

Deel 1: WagwEU

Deel 2: Wav

Deel 3: Wml

Deel 4: Waadi

Deel 6: Arbowet