Artikel 45m Auteurswet (interoperabiliteit): moet je medewerking verlenen aan het tot stand brengen van een interface met jouw software?

Voor de vraag in hoeverre daadwerkelijk medewerking van de rechthebbende verlangd kan worden, is een goed begrip nodig van artikel 45m Auteurswet. In dit artikel is namelijk een wettelijke (dwang)licentie gecreëerd om te voorkomen dat de ontwerper van de oorspronkelijke software in een onwenselijke monopoliepositie zou komen. Dit artikel vormt een uitwerking (en equivalent) van artikel 6 van de EU-richtlijn 2009/24. In deze blog wordt nader op art. 45m Auteurswet ingegaan.

Het artikel beoogt de grenzen aan te geven waarbinnen “decompilatie” van computerprogrammatuur aan derden moet worden toegestaan. Decompilatie kan in dit verband ook wel als een onderdeel van het zogenoemde reverse engineeringsproces worden aangemerkt. De uitzondering op het auteursrecht die dit artikel meebrengt heeft specifiek (en uitsluitend) betrekking hebben op het – in bepaalde omstandigheden – moeten toestaan van het tot stand brengen van een koppeling en interactie met andere computerprogramma’s (‘interfaces’).

Het artikel bepaalt dus dat decompilatie van een computerprogramma is toegestaan, mits dit plaatsvindt onder de strenge voorwaarden die in dit artikel zijn opgenomen. Deze strenge voorwaarden zijn opgenomen ten behoeve van de auteursrechthebbende om misbruik te voorkomen. De voorwaarden waaronder decompilatie mag plaatsvinden zijn de volgende:

1. De handelingen moeten onmisbaar zijn om informatie te verkrijgen die nodig is om de interoperabiliteit van een onafhankelijk vervaardigd computerprogramma met andere computerprogramma’s tot stand te brengen (aanhef);

Met andere woorden: decompilatie is niet toegestaan wanneer dit alleen geschiedt om een ander programma te maken door de reproductie van het gedecompileerde programma. Daarnaast moet de gebruiker die de gegevens op een andere (legitieme) wijze dan door middel van reverse engineering boven tafel kan krijgen, deze andere werkwijze volgen.

2. decompilatie mag slechts door de rechtmatige verkrijger van een computerprogramma worden verricht (lid 1 sub a);

De klanten van de auteursrechthebbende kunnen in principe als dergelijke rechtmatige verkrijgers worden beschouwd.

3. de gegevens die noodzakelijk zijn om de interoperabiliteit tot stand te brengen mogen niet reeds via een andere weg snel en gemakkelijk beschikbaar zijn (lid 1 sub b);

Er zijn diverse situaties denkbaar waarbij de noodzakelijke gegevens niet op een snelle en gemakkelijke wijze verkrijgbaar zijn. Bijvoorbeeld wanneer de noodzakelijke gegevens niet via algemeen beschikbare handleidingen verkrijgbaar zijn en/of de rechthebbende niet redelijke (financiële) eisen stelt voor het beschikbaar stellen van de noodzakelijke gegevens. Op basis van de concrete omstandigheden moet per geval worden beoordeeld of aan deze voorwaarde is voldaan.

4. decompilatie dient beperkt te blijven tot die onderdelen van het oorspronkelijke computerprogramma die voor het tot stand brengen van de interoperabiliteit noodzakelijk zijn (lid 1 sub c);

De uitzondering is niet van toepassing op verveelvoudigings- en vertalingshandelingen met betrekking tot de onderdelen van het bestaande programma die geen betrekking hebben op de koppeling en de interactie met andere programma’s. Van het tot stand brengen van de interoperabiliteit is dan per slot van rekening geen sprake.

Er is nog weinig rechtspraak over dit artikel. Er is echter een interessante recente uitspraak, waarin een beroep op artikel 45m Auteurswet aan de orde kwam.[1] Het betrof een kwestie waarin de broncode van de software nodig was om de software te kunnen aanpassen/upgraden. De rechter oordeelde in dit verband over artikel 45m Auteurswet:

’’4.17. Het artikel stelt als vereiste dat het moet gaan om een vertaling die nodig is om een koppeling (interoperabiliteit) te bewerkstelligen tussen computerprogramma’s. Het gaat er daarbij om dat de programma’s met elkaar samenwerken, en niet dat een programma een uitvoer moet generen die leesbaar is door een ander programma. Dit betekent vrij vertaald dat de broncode alleen mag worden gebruikt, voor zover dat nodig is om de koppeling tussen twee softwaresystemen te verwezenlijken. Het is echter aannemelijk dat, zoals NedTrain aanvoert, de opdracht niet kan worden uitgevoerd door koppeling van het huidige diagnosesysteem aan bijvoorbeeld een door Siemens Mobility te ontwikkelen softwaresysteem. De opdracht houdt in dat de bestaande software van het diagnosesysteem wordt aangepast (geüpdatet). NedTrain voert aan dat het diagnosesysteem uiterst complex is en het daarom ondenkbaar is dat een koppeling en uitwisseling van gegevens en signalen van twee systemen kan functioneren, zonder aanpassingen te maken in de software van Alstom Transport. Siemens Mobility heeft dit niet gemotiveerd weersproken, zodat het ervoor wordt gehouden dat NedTrain wat dit betreft gelijk heeft.

4.18. Het is op grond wat in 4.12. tot en met 4.17. is overwogen aannemelijk dat de opdracht alleen door Alstom Transport kan worden uitgevoerd, omdat het auteursrecht van Alstom Transport op het diagnosesysteem en de broncodes van de software van dit systeem moet worden beschermd.’’

Interessant in deze zaak is dat het volgens de rechter ging om een (complex) systeem en dat een koppeling en uitwisseling van gegevens niet kan plaatsvinden zonder aanpassingen te maken in de software van Alstom Transport. Deze partij behoefde hier dus niet aan mee te werken.

Artikel 45m Auteurswet bevat een beperking op het auteursrecht. Het artikel bepaalt, kort gezegd, dat onder strenge voorwaarden het kopiëren en vertalen van de codevorm van een computerprogramma voor het bereiken van interoperabiliteit geen auteursrechtinbreuk oplevert:

– de gezochte gegevens moeten onmisbaar zijn om de interoperabiliteit te realiseren (artikel 45m aanhef);

– en niet snel en gemakkelijk beschikbaar zijn (artikel 45m lid 1 sub b);

– het verveelvoudigen moet beperkt blijven tot hetgeen voor de interoperabiliteit noodzakelijk is (artikel 45m lid 1 sub c);

– en de verkregen informatie mag niet worden toegepast voor (kort gezegd) een kopie-product (artikel 45m lid 2 sub c).

Uit artikel 45m Auteurswet volgt voorts in principe niet een verplichting tot meewerken aan het overhevelen van gegevens.[2] Ook indien bepaalde aanpassingen in de software nodig zijn om de koppeling überhaupt te kunnen laten slagen (zie voornoemde uitspraak) komt de wederpartij mogelijk geen beroep toe op artikel 45m Auteurswet.

Teun Pouw, Advocaat IT-/IE-recht en BMM-merkengemachtigde

met dank aan student-stagiaire Daisy Brugman