Door franchisegever ingeschakelde deskundige schiet tekort jegens franchisenemer

Als er bij de start van een franchise een exploitatieprognose opgesteld moet worden, dan kunnen partijen afspreken dat de (kandidaat-)franchisenemer dit voor zijn rekening neemt, bijvoorbeeld door dat zelf te doen (vaak niet zo verstandig) of door een derde deskundige adviseur in te schakelen (verstandiger).

Alternatief kan de exploitatieprognose opgesteld worden door de franchisegever. In dat geval kan de franchisegever ook zelf de prognose opstellen, dan wel een adviseur daarvoor benaderen, mede naar gelang de kennis en kunde van de franchisegever.

Blijkt er achteraf sprake te zijn van een onjuiste (te rooskleurige) exploitatieprognose dan is de vraag voor wiens rekening en risico de prognose is opgesteld van belang om te achterhalen wie jegens de franchisenemer daarvoor aansprakelijk kan zijn. In een kwestie die onlangs bij de rechtbank Amsterdam speelde (lees het vonnis hier) had de franchisegever de (kandidaat-)franchisenemer kennelijk een bedrijfsadviseur opgedrongen. Deze adviseur moest de franchisenemer helpen met het opstellen van een ondernemersplan, inclusief exploitatieprognose. Het ondernemersplan werd ingevuld door de franchisenemer en daarna gecontroleerd op juistheid door de bedrijfsadviseur. Ook verstrekte de bedrijfsadviseur diverse informatie aan de franchisenemer, zoals behaalde omzetten binnen de formule. De formele opdracht voor deze werkzaamheden was verstrekt door de franchisegever, dus die was de opdrachtgever.

Toen de exploitatieprognose vervolgens niet behaald werd, sprak de teleurgestelde franchisenemer zowel de franchisegever als de deskundige daarvoor in rechte aan. Ten aanzien van de deskundige stelde de franchisenemer zich op het standpunt dat de deskundige was tekortgeschoten in zijn zorgplicht jegens de franchisenemer. De rechtbank stelt in het vonnis vast dat er geen (directe) contractuele relatie bestaat tussen de deskundige en de franchisenemer; de franchisegever heeft immers feitelijk de opdracht verstrekt. Omdat de deskundige echter naar voren was geschoven door de franchisegever, de deskundige vragen beantwoordde van de franchisenemer en er door de deskundige controle plaatsvond van het ondernemersplan, neemt de rechter echter een zekere vertrouwensrelatie aan. In die relatie had de franchisenemer mogen aannemen dat de deskundige ook met zijn belangen rekening hield.

Mede om voornoemde redenen acht de rechtbank dat de deskundige op grond van de zorgvuldigheid en de zorgplicht zich de belangen van franchisenemer had moeten aantrekken. Tijdens de procedure kwam echter naar voren dat de deskundige de cijfers, die hij van de franchisegever had gekregen, op geen enkele wijze kritisch had beoordeeld en daar ook geen enkele onderbouwing van had gezien. Hij had daar ook niet naar gevraagd. Verder had de deskundige de franchisenemer nooit verteld dat hij zijn informatie alleen baseerde op uitlatingen van de franchisegever.

De rechtbank meent dat de deskundige daarmee niet juist heeft gehandeld. Van een redelijk handelend en redelijk bekwaam adviseur, die zich de belangen van zijn klant aantrekt, mag volgens de rechtbank verwacht worden dat hij de cijfers, die hij aan zijn klant doorgeeft, controleert, dan wel in ieder geval dat hij aan zijn klant te kennen geeft dat hij dit niet heeft gedaan. Door verder (aantoonbaar) onjuiste gegevens te verstrekken over de omzet van de franchisegever en andere (bestaande) franchisenemers is de deskundige volgens de rechtbank tekort geschoten in zijn zorgplicht jegens de franchisenemer.

In de rechtspraak is steeds meer te zien dat teleurgestelde franchisenemers niet alleen de franchisegever aanspreken op ondeugdelijke prognoses, maar dat de adviseurs, die door de franchisegever zijn ingeschakeld, ook vaker op de korrel worden genomen. Niet is uit te sluiten dat over enkele jaren het gemeengoed is dat in rechtszaken die prognosezaken betreffen automatisch zowel de franchisegever als de ingeschakelde adviseur worden gedagvaard. Dat kan wellicht reden zijn voor adviseurs in de branche om hun algemene voorwaarden met (hopelijk) aansprakelijkheidsbeperkingen en vrijwaringen nog eens goed tegen het licht te houden. Een ongeluk zit namelijk in een klein hoekje.

Verder informatie over exploitatieprognoses? Lees ook dit artikel.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Menno de Wijs, advocaat, m.dewijs@declercq.com