Woningcorporaties en ketenintegratie

De crisis op de woningmarkt heeft er stevig ingehakt en de voorgenomen huurtoeslagheffing stemt hen ook niet zo vrolijk.
Daarbij komen de nieuwe Europese regels voor het toewijzen van corporatiewoningen en de toenemende regeldruk (denk aan het voorstel om de Woningwet te wijzigen, alsmede aan de kabinetsplannen om de regelgeving op het gebied van de ruimtelijke ordening (alweer) ingrijpend aan te passen (zie hierover de open brief van Roland Mans aan de Minister van Infrastructuur en Milieu op www.declercq.com/index.php/publicaties). Veel kleinere corporaties zullen moeite hebben om al hun ambities in hun eentje te verwezenlijken. Vooralsnog wordt er echter geen fusiegolf verwacht, hoewel er incidenteel nog wel wordt gefuseerd (onlangs bijv. Com.wonen en PWS Rotterdam).
Woningcorporaties die geen zin hebben in (weer) een fusie bekijken momenteel of er op andere manieren efficiencyvoordelen zijn te behalen. Ketenintegratie is een begrip dat daarbij vaak in de mond wordt genom

Ketenintegratie is in feite een vorm van samenwerking tussen de opeenvolgende schakels binnen een productie- of dienstverleningsproces, van de leveranciers tot aan de klant. Doel van de samenwerking is dat er efficiencyvoordelen worden gerealiseerd door –kort gezegd– meer rekening te houden met elkaars belangen Het vaakst wordt het begrip in de bouw gebezigd. In een geslaagde ketenintegratie werken alle partijen die bij de ontwikkeling en realisatie van een vastgoedproject zijn betrokken dan intensief, zo mogelijk van ‘scratch af aan’ , met elkaar samen. Die partijen committeren zich vaak voor lange tijd aan elkaar. Niet slechts voor één project, maar voor een reeks van projecten. Het begrip ketenintegratie wordt ook wel eens ruimer gebruikt wanneer het gaat over samenwerking tussen zorginstellingen en woningcorporaties.

Samenwerking tussen die instellingen is er in vele soorten en maten. De woningcorporatie kan als vastgoedbeheerder (of ontwikkelaar) voor de zorginstelling optreden of zij kan deelnemen in een centraal woon-zorgloket. De meest vergaande (door de overheid nog net toegestane) vorm van samenwerking is een personele unie tussen de besturen van beide instellingen. In alle vormen van samenwerking, van ketenintegratie tot juridische fusie, is het verstandig om te laten kijken naar de juridische aspecten. Niet alleen moet het onderliggende contract minimaal voorzien in een aantal zaken (denk bijv. aan de voor een geslaagde samenwerking essentië verplichting om elkaar de nodige informatie te verschaffen, afspraken over hoe wordt omgegaan met verschillen van inzicht of met conflicten), maar er moet ook worden bezien of de samenwerking de mededingingsrechtelijke toets kan doorstaan. Aanbestedingsrechtelijke kwesties kunnen ook een rol spelen, al zijn de mogelijkheden voor woningcorporaties om maatschappelijk vastgoed niet Europees aan te besteden sinds kort groter (zo maakte het Ministerie van Binnenlandse Zaken op 29 april 2011 bekend).  Tot slot verdienen de fiscale aspecten (met name btw) de aandacht: u wilt immers niet dat efficiency-voordelen volledig teniet worden gedaan door niet-aftrekbare btw. Overweegt u ketenintegratie, een andere vorm van samenwerking of zelfs juridische fusie, dan zijn wij graag uw deskundige sparringpartner.

Heeft u vragen over woningcorporaties en ketenintegratie, neemt u dan contact op met Janbert Heemstra, notaris en adviseur voor maatschappelijke ondernemingen