Advocaat verplicht aansprakelijkstelling door cliënt aan verzekeringsmaatschappij te melden?

Brengt deze verplichting ook met zich, dat een advocaat aan zijn verzekeringsmaatschappij dient te melden, als hij door een cliënte aansprakelijk wordt gesteld?  Deze vraag speelde in een kwestie die in december 2013 door de Raad van Discipline Midden Nederland werd behandeld.

In deze kwestie verweet een (voormalige) cliënte haar advocaat dat hij – nadat hij door klaagster aansprakelijk was gesteld – heeft geweigerd zijn beroepsaansprakelijkheidverzekeraar daarover in te lichten. De klacht werd gegrond geacht en de maatregel van “enkele waarschuwing” werd aan de advocaat opgelegd. Reeds eerder, in maart 2012, heeft het Hof van Discipline Utrecht zich over een soortgelijk vraagstuk gebogen. Ook hier werd erover geklaagd, dat de betreffende advocaat zou hebben geweigerd de aansprakelijkstelling bij zijn verzekeraar te melden respectievelijk zou hebben geweigerd om klaagster de naam van zijn verzekeraar te verstrekken. In dit geval had zich de betreffende advocaat in een brief aan de deken op het standpunt gesteld dat geen sprake zou zijn van een beroepsfout en dat evenmin schade zou zijn aangetoond. Dit in aanmerking nemende, zou het dan ook niet geïndiceerd zijn om de aansprakelijkheidsstelling aan de verzekeraar te melden, aldus de advocaat. Met deze argumentatie werd door het Hof van Discipline evenwel korte metten gemaakt.

Het Hof van Discipline stelde in haar beoordeling voorop, “dat de verplichting om ter zake van het risico van beroepsaansprakelijkheid verzekerd te zijn op onaanvaardbare wijze aan waarde zou inboeten indien het de advocaat vrij zou staan naar eigen goeddunken op grond van een eigen opvatting van zijn aansprakelijkheid te bepalen of hij, aansprakelijk gesteld voor het vergoeden van schade, al dan niet gebruik zal gaan maken van die verzekering.” Uitgangspunt dient derhalve te zijn dat aanmelding van een aansprakelijkheidstelling in beginsel zo spoedig mogelijk dient te gebeuren. Het Hof overweegt verder, dat dit in het bijzonder het geval zal zijn indien de hoogte van te vergoeden schade kan uitstijgen boven het eigen risico behorende bij de verzekering.

De advocaat had nog als verweer aangevoerd van oordeel te zijn, dat de verzekeraar pas hoeft te worden ingelicht als een eventuele claim enigszins steekhoudend is. Ook dit verweer werd echter niet gehonoreerd. Mede in dat kader heeft het Hof van Discipline tevens van belang geacht, dat verzekeringspolissen kunnen bepalen dat het recht op uitkering komt te vervallen, indien een schadegeval niet tijdig wordt aangemeld. “De advocaat dient dienaangaande geen risico’s te lopen (door bijvoorbeeld aanmelding afhankelijk te stellen van de uitkomsten van het overleg met de wederpartij) en dient de belangen van de gelaedeerde niet in de waagschaal te leggen.”

Het Hof van Discipline komt dan ook tot het oordeel, dat de advocaat aanmelding bij de verzekeraar niet mocht weigeren. Deze weigering kon niet worden gerechtvaardigd op grond van de mening van de advocaat dat geen sprake was een beroepsfout of van schade; ook mocht de advocaat de aanmelding niet afhankelijk maken van de resultaten van het overleg met klaagster of haar raadsvrouwe. De eerder door de  Raad van Discipline aan de advocaat opgelegde berisping werd dan ook door het Hof bekrachtigd.

Ook andere beroepsorganisaties leggen de verplichting tot het sluiten van een beroepsaansprakelijkheidsverzekering op. De daaraan verbonden regels worden door de diverse toezichthoudende organen evenwel niet op dezelfde (strikte) wijze uitgelegd. Ter illustratie moge een uitspraak van de Centrale Raad van Toezicht van NVM Makelaars uit december 2010 dienen. In de betreffende kwestie had een verkoopster van een huis haar makelaar in vrijwaring geroepen omdat zij door de koper van haar woning aansprakelijk werd gesteld wegens geleden schade. De verkoopster vroeg aan de makelaar om informatie aan haar te zenden waaruit zou blijken, of de verzekering van de makelaar dekking verleend voor de schade. De makelaar weigerde dit echter. De verkoopster heeft vervolgens een klacht tegen de makelaar ingediend bij de Centrale Raad van Toezicht van NVM Makelaars.

De Centrale Raad van Toezicht komt tot het volgende oordeel. NVM Makelaars zijn weliswaar verplicht zich te verzekeren voor beroeps- en bedrijfsaansprakelijkheid. Uit de regelgeving van de NVM zou echter niet voortvloeien dat een makelaar verplicht is vragen te beantwoorden die door een (mogelijk) gelaedeerde worden gesteld over de interne relatie tussen de makelaar en zijn verzekeraar. Evenmin is een makelaar ertoe gehouden een aansprakelijkstelling te melden bij zijn verzekeraar aangezien de makelaar de vrijheid heeft ervoor te kiezen zelf zijn schade te dragen, aldus de Centrale Raad van Toezicht. De klacht van de verkoopster werd dan ook afgewezen.

Deze uitspraak van de Centrale Raad van Toezicht is opmerkelijk; immers ook hier zal in het meertal van de verzekeringspolissen de verplichting zijn opgenomen, dat aanspraken binnen een bepaalde periode moeten worden gemeld. Het is immers de vraag, of een NVM-lid, nadat bijvoorbeeld in een civiele procedure is komen vast te staan dat hij schadeplichtig is, ook financieel bij machte is de schade te vergoeden. Indien dit niet het geval is, zal hij geen verhaal bieden terwijl de verzekeringsmaatschappij geen dekking meer verleent met als gevolg, dat de klaagster alsnog met lege handen komt te staan. De verplichte verzekering van NVM-Makelaar biedt daarmee voor de klanten van de makelaars in feite slechts een schijnzekerheid. Dit terwijl in zijn algemeenheid in de rechtspraak een ontwikkeling gaande is waarbij de zorgplicht van vrije beroepsbeoefenaren in toenemende mate wordt aangescherpt. Voornoemde uitspraak dateert uit december 2010. Mogelijk dat de Centrale Raad van Toezicht als het zich weer over een dergelijke kwestie moet buigen tot een andere uitkomst zal komen.

Het verdient in ieder geval aanbeveling voor beroepsbeoefenaren wiens beroepsorganisatie het hebben van een aansprakelijkheidsverzekering oplegt, aansprakelijkstellingen van cliënten tijdig aan de verzekeringsmaatschappij te melden. Voor advocaten is dit een verplichting die ingeval van schending tuchtrechtelijk zal worden afgestraft.

Heeft u vragen na het lezen van deze webblog, neemt u dan contact op met ons team ondernemingsrecht.