Agentuur- of distributieovereenkomst? Een belangrijke keuze!

De agent sluit de overeenkomsten in naam en voor rekening van de principaal; de principaal draagt daarbij het economische risico. De overeenkomst komt tot stand tussen de principaal en de koper. Als vergoeding voor deze bemiddelingsdiensten heeft de agent recht op provisie. De agentuurovereenkomst is in de wet geregeld waarbij een deel van de bepalingen van dwingend recht zijn, dat wil zeggen dat er niet vanaf mag worden geweken.  Een voordeel van agentuur kan zijn dat de principaal kan bepalen tegen welke voorwaarden (zoals bijvoobeeld de prijs) de overeenkomst met de koper tot stand komt. Een mogelijk nadeel is, dat de agent op grond van de wettelijke bepalingen in geval van beëindiging van de agentuurovereenkomst recht heeft op een beëindigingsvergoeding.

Anders dan de agent handelt de distributeur voor eigen rekening en risico. Er ontstaan twee overeenkomsten (te weten één tussen leverancier en distributeur en één tussen distributeur en afnemer). Distributie is in Nederland niet wettelijk geregeld. Partijen hebben daardoor een grote mate van contractvrijheid waarbij dient te worden teruggegrepen naar de algemene leer der overeenkomsten. Zo zijn onder andere op basis van de artikelen 6:2 en 6:248 BW (de redelijkheid en billijkheid) in de rechtspraak en literatuur een leer ontwikkeld ten aanzien van de beëindiging van distributieovereenkomsten.

Doordat er veel gelijkenissen tussen agentuur en distributie bestaan worden zij in de praktijk vaak door elkaar gehaald. Aangezien veel overeenkomsten elementen bevatten van beide vormen en ook veelal niet duidelijk in een contract zijn vastgelegd, is het ook niet altijd even makkelijk te bepalen, of in een concreet geval sprake is van agentuur of van distributie. Dikwijls komen leveranciers dan ook op het moment dat deze de contractuele relatie willen beëindigen en/of problemen in de relatie ontstaan, voor onaangename verassingen te staan. Terwijl de leverancier bijvoorbeeld ervan uit was gegaan, dat sprake is van distributie blijkt de relatie als agentuur te moeten worden gekwalificeerd met alle (financiële) gevolgen van dien (zoals een beëindigingsvergoeding). Voor een distributieovereenkomst geldt in Nederland weliswaar contractvrijheid; deze wordt echter begrensd door de redelijkheid en billijkheid (artikel 248 boek 6 BW). Dit kan consequenties hebben voor de lengte van de in acht te nemen opzegtermijn en voor de vraag of de leverancier ingeval van beëindiging mogelijk schadeplichtig is.

Het is voor contractspartijen dan ook van belang van de precieze aard van de relatie op de hoogte te zijn en deze duidelijk in de contracten vast te leggen. Daarmee kan worden voorkomen, dat contractspartijen in een te laat stadium erachter komen met welke rechtsfiguur zij eigenlijk te maken hebben. De hier boven reeds aangehaalde “onaangename verassingen” kunnen daarmee worden voorkomen.

Heeft u vragen over een  agentuur- of distributieovereenkomst, neemt u contact op met ons team ondernemingsrecht.