Geen algemene formule voor de schadevergoeding bij kennelijk onredelijk ontslag

Al jaren bestaat er discussie over het vaststellen van de schadevergoeding bij een kennelijk onredelijk ontslag. Deze schadevergoeding moet naar billijkheid worden vastgesteld. Om meer duidelijkheid te creëren bij de begroting van de vergoeding gebruiken rechters in de praktijk veelal de kantonrechtersformule en de XYZ-formule, die enige tijd geleden door een aantal Gerechtshoven is geïntroduceerd.

De Hoge Raad heeft op 27 november jl. bepaald dat de schadevergoeding bij kennelijk onredelijk ontslag niet door toepassing van de kantonrechtersformule mag worden vastgesteld. De Hoge Raad bepaalde dat alle bijzondere omstandigheden van het geval bij de begroting van de schade in acht moeten worden genomen. Ook moeten rechters inzichtelijk maken welke omstandigheden zij van doorslaggevende betekenis achten. Zie voor een uitgebreide beschrijving het bericht op deze website van 17 december 2009.

Op 12 februari jl. heeft de Hoge Raad zich ook uitgelaten over het toepassen van de XYZ-formule. De gerechtshoven hebben bij het vaststellen van deze formule de omstandigheden die van belang zijn bij het bepalen van de hoogte van de schadevergoeding bij een kennelijk onredelijk ontslag uiteengezet. Toch meent de Hoge Raad dat bij de XYZ-formule slechts een algemene weging van bepaalde factoren wordt gegeven. Daarnaast klopt volgens de Hoge Raad het uitgangspunt, dat de hoogte van de schadevergoeding aan een maximum wordt gebonden, niet.

De Hoge Raad oordeelt dat de schadevergoeding bij kennelijk onredelijk ontslag niet mag worden begroot aan de hand van een algemene, globale formule. De concrete omstandigheden van het geval zijn het uitgangspunt bij het vaststellen van deze schadevergoeding.

Dit is juridisch gezien juist, maar leidt tot veel onduidelijkheid in de praktijk. Hoewel het toepassen van een formule tot meer rechtszekerheid zal leiden, acht de Hoge Raad dit onwenselijk. Rechtszekerheid ontstaat volgens de Hoge Raad ook als rechters volledig inzicht geven in de factoren en omstandigheden die een rol hebben gespeeld bij het vaststellen van de hoogte van de schadevergoeding. Dat is echter rechtszekerheid achteraf. De praktijk heeft vooraf behoefte aan zekerheid en duidelijkheid over de hoogte van de schadevergoeding.

Renate Dijkstra, advocaat arbeidsrecht