Hoe om te gaan met onduidelijkheden in de franchiseovereenkomst

Een franchiseovereenkomst bestaat uit allerlei bepalingen, zoals onder meer ten aanzien van de looptijd van de overeenkomst, de hoogte van de franchise fee en de aard en omvang van het non-concurrentiebeding. Soms kunnen deze bepalingen glashelder zijn, maar soms ook totaal niet. Partijen leggen dezelfde tekstuele bepaling dan volledig anders uit. Hoe wordt hiermee omgegaan door de burgerlijke rechter?

Volgens de Hoge Raad moet een bepaling in een overeenkomst worden uitgelegd op een wijze waarbij een geobjectiveerde subjectieve uitleg centraal staat. Dit wordt ook wel de ‘Haviltex-norm’ genoemd. Deze norm is ook van toepassing op commerciële overeenkomsten die zijn gesloten tussen professionele partijen, zoals de franchiseovereenkomst.

Wat betekent dat echter, een “geobjectiveerde subjectieve uitleg”? Kort gezegd houdt dat in dat bij de uitleg van een contractuele bepaling alle omstandigheden van het concrete geval van belang zijn, gewaardeerd naar hetgeen de maatstaven van redelijkheid en billijkheid met zich meebrengen. Daarbij moet niet alleen gelet worden op de letterlijke tekst van de bepaling, maar wordt er door de rechter ook gelet op de zin die partijen over en weer redelijkerwijs aan elkaars verklaringen en gedragingen mochten toekennen en op hetgeen partijen redelijkerwijs van elkaar mochten verwachten. De bedoeling van partijen speelt bij die uitleg eveneens een rol, zodat een eventuele voorovereenkomst of considerans een belangrijke rol kan vervullen in dat opzicht.

Is er overigens sprake van een onduidelijke bepaling in een franchiseovereenkomst die is opgesteld door de franchisegever, hetgeen doorgaans het geval zal zijn, dan kan de rechter deze onduidelijkheid ten gunste van de franchisenemer uitleggen. Het uitleggen van een onduidelijke bepaling ten gunste van de partij die de overeenkomst niet heeft opgesteld wordt ook wel de ‘contra proferentem’ – leer genoemd.

Op grond van de rechtszekerheid van partijen verdient het derhalve de voorkeur dat bepalingen in een franchiseovereenkomst helder zijn. Anders moet de rechter de betreffende bepaling uitleggen en dat zal vaak tot gevolg hebben dat in ieder geval één van partijen de spreekwoordelijke deksel op de neus krijgt. Dat is uiteraard onwenselijk.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Menno de Wijs, advocaat, m.dewijs@declercq.com