Tijd voor de OR om de balans op te maken

Als eerste moet er een inventarisatie worden gemaakt. Hoe staat de onderneming er voor, drie maanden na de (intelligente) lockdown? Welke activiteiten zijn doorgegaan en welke activiteiten zijn minder geworden of gestopt? Welk effect heeft de crisis op klanten en leveranciers? Hoe hebben de medewerkers dit ervaren? En dan natuurlijk: wat zijn de financiële gevolgen? Vragen die iedere ondernemingsraad samen met de bestuurder zou moeten bespreken, zodat een inventarisatie van de huidige situatie ontstaat.

Vervolgens moet er een analyse tot stand komen. Een analyse die tot doel heeft inzicht te krijgen in wat nodig is om de onderneming (weer) gezond te maken en te houden. Welke inzichten zijn opgedaan? Is de automatisering en digitalisering voldoende gebleken? Beschikken medewerkers over goede faciliteiten en een gezonde werkplek thuis?

Zijn alle activiteiten nog rendabel te maken? Sluit de dienstverlening of verkoop nog aan op de wensen en behoeften van de klanten? Hele relevante vragen voor alle ondernemers. Iedere ondernemingsraad zou soortgelijke vragen moeten stellen.

Hoe heeft de medezeggenschap gefunctioneerd ‘op afstand’? Belangrijke onderwerpen om over na te denken zijn bijvoorbeeld de achterbanraadpleging, zeker als de achterban zich grotendeels op afstand bevindt. Maar ook het overleg met de bestuurder en de verslaglegging daarvan.

Nog belangrijker wellicht is de besluitvorming. Kan de ondernemingsraad digitaal rechtsgeldig besluiten nemen? Veel or-reglementen hebben die mogelijkheid (nog) niet en zullen dan ook moeten worden aangepast.

De volgende stap is het opstellen van een plan van aanpak. Welke stappen zijn op korte en lange termijn nodig om toekomstbestendig te zijn? Voor de medezeggenschap is het artikel 24-overleg een belangrijke eerste stap. Voor veel ondernemingsraden staat dit verplichte halfjaarlijkse overleg binnenkort op de agenda. Het overleg met de bestuurder over de algemene gang van zaken van de onderneming.

Een terugblik en ook vooruit kijken. Wat kan de ondernemingsraad het komende half jaar verwachten: welke adviesaanvragen of instemmingsverzoeken zijn in voorbereiding? Daar zullen bestuurders een eerlijk antwoord op moeten geven. Ook voor de toezichthouders is dit belangrijk. Zij hebben een verschijningsplicht bij het artikel 24-overleg. In de praktijk is die verschijning eerder uitzondering dan regel. Toch lijkt het nu zinvol de toezichthouders daar nog eens op te wijzen en ervoor te zorgen dat ook zij zijn vertegenwoordigd bij het overleg.

Dit is hét moment om erachter te komen of de bestuurder zelf wel de balans heeft opgemaakt en al in kaart heeft gebracht of er moet worden bijgestuurd. Dat kan in vele vormen: van het wijzigen van werkwijzen en arbeidsvoorwaardelijke regelingen tot het doorvoeren van een herstructurering of een noodzakelijk geworden reorganisatie. Deze mogelijkheden en de rol van de ondernemingsraad daarbij, zullen in mijn volgende column de revue passeren.

Voor nu volsta ik met te zeggen:  het is de hoogste tijd om de balans op te maken en vast te stellen hoe de onderneming en de medezeggenschap ervoor staan. Is het balanceren op de rand en is bijsturing op korte termijn noodzakelijk? Of valt de balans nu de goede kant op en moet de focus liggen op de toekomst? Alleen als duidelijk is hoe die balans eruit ziet, kunnen de juiste mogelijkheden en middelen worden ingezet om de kansen die de onderneming heeft te benutten.

Gebleken is dat er in korte tijd veel kan veranderen met alle gevolgen van dien. Snel ingrijpen, bijsturen en besluiten nemen is dan noodzakelijk. De ondernemingsraad vervult daarbij een belangrijke rol. Zorg dat je als ondernemingsraad nu aanhaakt en bijblijft!

Heeft u vragen over thuiswerken, neemt u dan contact op met Renate Vink-Dijkstra.