Thuiswerken: breng de risico’s in kaart!

Duidelijk is in ieder geval dat de werkgever een zorgplicht heeft met betrekking tot de werkplek van zijn werknemers. Dit volgt uit artikel 7:658 BW waarin staat dat de werkgever voor het verrichten van arbeid zodanige maatregelen moet treffen en aanwijzingen moet geven als redelijkerwijs nodig is om te voorkomen dat de werknemer in de uitoefening van zijn werkzaamheden schade lijdt. Die zorgplicht wordt verder ingevuld door de regelgeving op het gebied van de arbeidsomstandigheden. Welke maatregelen precies van de werkgever verlangd kunnen worden, hangt echter af de omstandigheden van het geval. Er is dan ook geen sprake van een absolute waarborg voor de bescherming van werknemers.

Als werknemers thuis werken is volgens de arbeidsomstandighedenwetgeving sprake van ‘plaatsonafhankelijke arbeid’.  Hiervoor geldt een verlicht arbeidsomstandighedenregime: zo hoeft de werkgever bijvoorbeeld niet te voldoen aan verplichtingen die zien op brandgevaar en vluchtwegen. Het gaat dan om zaken waarvan het niet redelijk zou zijn van de werkgever te verlangen dat deze dit bij de werknemer thuis controleert of aanbiedt.

Echter, zeker nu het er naar uitziet dat sprake zal zijn van een aanzienlijk langer durende situatie, dient de werkgever zorg dragen voor een ergonomisch ingerichte thuiswerkplek. Dat kan betekenen dat de werkgever een ergonomische stoel of bureau aan werknemers moet verschaffen. Als dat niet redelijk zou zijn (bijvoorbeeld omdat het gaat om een wel erg grote groep werknemers), dan zou de werkgever kunnen volstaan in het geven van duidelijke instructies over het ergonomisch inrichten van de werkplek (met aandacht voor bijvoorbeeld werkhouding en een goede verlichting). Controle op dit punt kan plaatsvinden door bezichtiging ter plekke door de werkgever of arbo-deskundige, maar vaak wordt – zeker in de huidige tijd – genoegen genomen met foto’s of video, of een door de werknemer zelf in te vullen checklist, om te kijken of de thuiswerkplek in orde is.

Verder dient de werkgever de nodige aandacht te besteden aan – lees: beleid te voeren ten aanzien van – het beperken van de zogenoemde psychosociale arbeidsbelasting. We lezen allemaal in de berichtgeving dat bij werknemers sprake is van een flinke toename van stress, depressieve klachten en neiging tot overwerken/overbelasting omdat zij vanuit huis (moeten) werken en hun intermenselijke contacten beperkt blijven. In de komende donkere tijden zal dit alleen maar toenemen. Dit is voor de werkgever op afstand natuurlijk lastig te signaleren. Het is daarom van belang om regelmatig contact met de werknemers te hebben om de werkdruk en de overige omstandigheden in de gaten te houden. In bepaalde gevallen kan het raadzaam zijn een werknemer preventief contact te laten opnemen met de bedrijfsarts.

Het is in ieder geval voor werkgevers nu van groot van belang om de risico’s van het thuis werken te inventariseren. Welke werkzaamheden worden vanuit huis verricht? Door hoeveel werknemers? Hoe werken zij? Wat hebben de werknemers nodig om goed te kunnen werken? Wat zijn de risico’s in het werk? Denk daarbij aan overspannenheidsklachten, slapeloosheid, rugklachten, RSI etc. Neem deze risico’s op in de Risico Inventarisatie en -Evaluatie (RI&E). De Arbowet schrijft namelijk niet alleen voor dat werkgevers een RI&E hebben, maar ook dat deze actueel is. De SZW Inspectie controleert ook of werkgevers de RI&E regelmatige actualiseren en of deze compleet is. Een nieuw risico vraagt om nieuwe maatregelen in het plan van aanpak. Dit is er op gericht de risico’s zoveel als mogelijk te voorkomen en de gevolgen te beperken.

Daarbij geldt trouwens dat de OR en het arbeidsomstandighedenbeleid hand in hand gaan. Het is dan ook van groot belang de OR te betrekken bij dergelijke aanpassingen. De OR heeft immers instemmingsrecht als het gaat om het opstellen, wijzigingen of intrekken van de RI&E en het plan van aanpak.

In ieder geval geldt: om niet een aansprakelijkheidsdiscussie verzeild te raken, is het voor alle werkgevers raadzaam om in de RI&E aandacht te besteden aan de thuiswerkplek. Doe je dat niet, dan lopen beide partijen een risico: de werknemer op klachten en de werkgever op een schadeclaim. Zeker in deze voor iedereen moeilijke tijden zit niemand daar op te wachten.

Vragen over dit onderwerp? Neem gerust contact met ons op.