Samen uit de crisis: jongeren in de medezeggenschap hard nodig!

1. Het aanstellings- en ontslagbeleid: instemmingsrecht OR

De arbeidsmarkt is door de coronacrisis flink opgeschud en de zwakke plekken zijn pijnlijk duidelijk geworden. Met name zzp’ers, oproep- en uitzendkrachten hebben het moeilijk. En laten dat nu net de groepen zijn waarin jongeren oververtegenwoordigd zijn. Voor jongeren is het dan ook belangrijk om binnen de organisaties waar zij werkzaam zijn via de medezeggenschap invloed uit te oefenen op het aanstellings- en ontslagbeleid. Juist in een tijd dat de focus is gericht op het in dienst nemen en houden van vooral ouderen.

2. Herstructurering: adviesrecht OR

Door de crisis zien veel werkgevers zich voor de vraag gesteld hoe het nu verder moet met hun organisatie. Is het wenselijk/nodig overheidssteun aan te vragen en tegen welke prijs? Moet de onderneming anders worden ingericht om een eventueel faillissement te voorkomen? En hoe om te gaan met boventallige werknemers? Het is in deze onzekere tijden goed om ‘out of the box’ te denken en open te staan voor kansen en nieuwe uitdagingen. Jongeren kunnen daar een voortrekkersrol in vervullen.

3. Loonoffer: instemmingsrecht OR

Een paar weken geleden was het vragen van een loonoffer (een primaire arbeidsvoorwaarde) van de werknemers nog niet bespreekbaar. Nu lezen we er dagelijks over en is zelfs het openbreken van cao’s bespreekbaar. Omdat het wijzigen van een (primaire) arbeidsvoorwaarde niet snel rechtsgeldig zal zijn, heeft een werkgever daarvoor in beginsel de individuele instemming van een werknemer nodig. De betrokkenheid van vakbonden en OR kan hierbij een belangrijke rol spelen. Zij kunnen ervoor zorgen dat er goede afspraken worden gemaakt over bijvoorbeeld de duur van het loonoffer, het voorkomen van gedwongen ontslagen en compensatie van geleden inkomensschade als het later weer beter mocht gaan.

4. Pensioen: Instemmingsrecht

Voor veel jongeren is pensioen een ‘ver van mijn bed show’. Dit is begrijpelijk maar onterecht. Het gaat immers om veel geld! Omdat het huidige pensioenstelsel niet goed meer bij de huidige arbeidsmarkt past, waarbij mensen steeds vaker van baan wisselen of en een tijdje uit dienst gaan om bijvoorbeeld als zzp’er  te werken, is er een nieuw pensioenstelsel in de maak. Pensioen is zeer complex maar dat mag geen reden zijn om er niet over na te denken. De OR mag deskundigen inschakelen die hem kunnen adviseren bij dergelijke complexe zaken.

5. Sociaal beleid: Zorgtaak OR + initiatiefrecht

Op grond van art. 28 WOR rust op de OR een zorgtaak ten aanzien van diverse aspecten van het sociaal beleid binnen de onderneming, zoals arbeidsomstandigheden, thuiswerken, een veilige werkomgeving, duurzame inzetbaarheid, discriminatie, diversiteit, inclusie etc. Allemaal onderwerpen die ook van groot belang (kunnen) zijn voor jongeren. De OR kan de werkgever vragen ten aanzien van deze onderwerpen beleid te ontwikkelen en/of concrete maatregelen te treffen. De OR kan daarbij ook gebruik maken van zijn initiatiefrecht (art. 23 lid 3 WOR). De werkgever is niet verplicht een dergelijk initiatief over te nemen. Wel moet hij hier serieus het gesprek over aangaan.

6. Scholing: Instemmingsrecht OR

Onlangs is de tweede tranche van de NOW-regeling, de NOW 2.0 gepubliceerd. Voor een overzicht van de in dit kader relevante blogs verwijzen wij je naar onze website. Van belang voor dit blog is de in de NOW 2.0 opgenomen inspanningsverplichting ten aanzien van scholing. Werkgevers die gebruik maken van de NOW 2.0 moeten werknemers stimuleren om aan bij- en omscholing te gaan doen. Doel van deze maatregel is dat werknemers zich kunnen aanpassen aan de nieuwe economische situatie. De arbeidsmarkt is immers drastisch veranderd en het zal nog jaren duren voordat duidelijk is in welke sectoren welke banen ontstaan.

Het kabinet heeft ruim €50 miljoen beschikbaar gesteld voor ontwikkeladvies, om- en bijscholing middels het crisisprogramma NL leert door. Vanaf juli 2020 is deelname aan de regeling mogelijk. Deze regeling is niet alleen bestemd voor werknemers in de sectoren die getroffen zijn, maar ook voor flexwerkers en zzp’ers die geen opdrachten meer krijgen.

Net zoals in de eerste NOW-regeling geldt dat de werkgever verplicht is de medezeggenschap (OR of PVT), of bij gebreke daarvan de individuele werknemers, te informeren als van de NOW gebruik wordt gemaakt. Dit vanwege de effecten van de aan de subsidie verbonden voorwaarden.

De  Sociaal Economische Raad (SER) heeft in zijn website op het belang van jongeren in de medezeggenschap gewezen. Wil de medezeggenschap goed aansluiten bij ontwikkelingen in de maatschappij, op de arbeidsmarkt en bij belangrijke onderwerpen zoals diversiteit en inclusie, die ook en misschien juist voor jongeren erg belangrijk zijn, is het van belang dat jongeren hun stem kunnen laten  horen en daaraan een actieve bijdrage kunnen leveren. De medezeggenschap is immers niet voorbehouden aan oudere werknemers met vaste contracten. Jongere werknemers, ook met een contract voor bepaalde tijd en uitzendkrachten kunnen, mits zij aan de in de WOR (art. 6) voorgeschreven criteria voldoen, medezeggenschapsrechten hebben. Daarnaast kunnen moderne werkgevers er ook voor kiezen andere flexwerkers dan alleen uitzendkrachten of andere groepen werknemers bij de medezeggenschap te betrekken.

Voor vragen neemt u contact op met Barbara van Dam-Keuken paralegal Arbeid, Medezeggenschap & Mediation