OR let op: de kaarten worden geschud!

Dat wil je als ondernemingsraad niet missen: dit is hét moment om invloed uit te kunnen oefenen op belangrijke besluiten die de toekomst en continuïteit van de onderneming bepalen. De ondernemer staat voor de keuze of bijsturing nodig is én in welke vorm.

Er zijn verschillende mogelijkheden om ervoor te zorgen dat de onderneming financieel gezond wordt en blijft. Een deel van de mogelijkheden raakt ook de medewerkers. Daarop moet de ondernemingsraad alert zijn.

Het begint al met verzoeken van de ondernemer om (vrijwillig) vakantiedagen op te nemen in tijden van crisis of in te stemmen met het uitstellen van betalingen van bonussen of vakantiegeld. Dit soort besluiten zijn tijdelijk van aard en kunnen meestal ook nog rekenen op begrip van werknemers. Lastiger wordt het als er ‘vrijwillig’ een loonoffer wordt gevraagd. Mag dat gevraagd worden van een werknemer en moet de vakbond of ondernemingsraad daar iets mee?

Loon is een primaire arbeidsvoorwaarde, dus eigenlijk niet het terrein van de ondernemingsraad. Toch is het in tijden van crisis niet onverstandig als ondernemingsraad ook daarover je stem te laten horen, zeker als de vakbonden niet actief betrokken zijn. Of zoek juist de samenwerking met de vakbonden om zo het draagvlak van ingrijpende besluiten te vergroten.

Een stap verder gaan de verzoeken om arbeidsvoorwaardelijke regelingen, al dan niet tijdelijk, te wijzigen. Denk aan: bonusregelingen, verlofregelingen en beloningssystemen. Duidelijk mag zijn dat dit soort besluiten de instemming van de ondernemingsraad behoeven. Snelle besluiten daarover zijn soms noodzakelijk, dus wees alert!

Niet altijd zijn deze maatregelen voldoende. De gehele organisatie wordt kritisch bekeken. Het doorvoeren van een herstructurering en/of reorganisatie kan noodzakelijk of zeer gewenst zijn. In dat geval heeft de ondernemingsraad een adviesrecht. Zorg ervoor dat je tijdig bent aangehaakt en al in de voorfase mee kunt denken. Dan moeten de kaarten nog verdeeld worden. Dit bevordert ook een snel adviestraject, en daar heeft ook de bestuurder belang bij.

Al deze mogelijkheden komen uiteindelijk voort uit de keuzes die de ondernemer maakt. De kaarten liggen nu op tafel. Hoe worden de juiste keuzes gemaakt? Als de balans zorgvuldig is opgemaakt, is duidelijk wat de onderneming nodig heeft om te kunnen overleven en om toekomstbestendig te kunnen zijn. Zorg er dan ook voor dat het doel van de maatregelen duidelijk is.

Daarnaast kun je je afvragen welke maatregelen al zijn genomen om de nadelige gevolgen op te vangen. Is gebruik gemaakt van de steun van de overheid? En heeft dat nog invloed op de maatregelen die nu nog (kunnen) worden genomen. Denk aan de NOW-regeling en de boete die geldt bij ontslag. Ja, in de NOW 2 is die beperkter, maar gelden er weer aanvullende eisen ten aanzien van het overleg met de vakbonden. Alles heeft zijn prijs!

Ten slotte – en dat is vaak onderbelicht – welke alternatieven zijn er? Nu de kaarten op tafel liggen, kun je ook proberen een oplossing te zoeken die niet direct zichtbaar is. Geen kwartet of memorie waar steeds wordt gezocht naar dezelfde paren, maar wellicht patience waar de oplossing een puzzel lijkt maar gevonden kan worden in diversiteit – out of the box – rekening houdend met iedere laag in de onderneming.

Dit vergt een integrale aanpak, waarbij de ondernemingsraad aan tafel hoort. Let dus op en zorg dat je tijdig aanschuift en de kaarten goed worden geschud!

Voor vragen neemt u contact op met Mr. Renate Vink-Dijkstra, advocaat/teamleider medezeggenschap