De wettelijke basis van medezeggenschap
De grondgedachte is nog wel hetzelfde: met medezeggenschap wordt de stem van de arbeider, die wij nu als medewerker kennen, vertegenwoordigd in een overleg met de bestuurder. Al ruim voor 1950 vond men het belangrijk dat die arbeider kon meepraten over sociaal beleid. In 1950 is dit als recht in de WOR opgenomen en sinds 1983 is dit recht op medezeggenschap zelfs in onze Grondwet vastgelegd. Kortom: medezeggenschap is door onze wetgever goed verankerd, waarbij de WOR de medezeggenschap voor medewerkers moet waarborgen. Is dat een terecht uitgangspunt?
Waarom ontbreekt een OR in 30% van de bedrijven?
Als we kijken naar het meest recente nalevingsonderzoek van de WOR kan toch de terechte vraag worden gesteld hoe het kan dat er al zoveel jaren rond de 30% van de ondernemingen die op grond van de WOR een ondernemingsraad zouden moeten hebben er géén hebben. Daarvoor blijken verschillende redenen te bestaan, van geen animo of behoefte onder de medewerkers tot bestuurders van ondernemingen met vaak een omvang tot 100 werknemers die te weinig tijd en energie hebben of kunnen investeren in medezeggenschap. Verbetering is in zicht. Er zijn sectoren waar de aandacht wordt gevestigd op het belang van medezeggenschap en de manier waarop je daaraan invulling kunt geven. Wat mij betreft zou de winst nog kunnen worden behaald door te kijken naar vernieuwende vormen van medezeggenschap binnen ondernemingen. Vormen die passen bij de huidige aansturing van ondernemingen en de wijze waarop besluiten tot stand komen.
Gelukkig heeft ook al jaren circa 60% van de ondernemers wél een ondernemingsraad ingesteld. Ook die ondernemingen lopen ongetwijfeld regelmatig aan tegen uitdagingen die te maken hebben met de inrichting of uitvoering van medezeggenschap. De WOR dient dan wel (formele) als basis, maar biedt geen garanties voor effectieve besluitvorming. Dát hebben bestuurders en ondernemingsraden zelf in de hand. Er bestaat geen medezeggenschap zonder het goede gesprek te voeren met elkaar of zonder met elkaar afspraken te maken over een constructieve samenwerking.
Moet de WOR worden aangepast?
Er bestaat geen medezeggenschap zonder het goede gesprek te voeren met elkaar of zonder met elkaar afspraken te maken over een constructieve samenwerking. Regelmatig zie ik de vraag voorbij komen of de WOR nog wel van deze tijd is. Op zich een terechte vraag en ook de vorige minister heeft zich over die vraag uitgelaten. Volgens haar is een actualiseringsslag nodig, reden dat zij deze opdracht bij de Commissie Bevordering Medezeggenschap van de SER heeft neergelegd. Komend jaar krijgt dit een vervolg en daar zal ik mijn steentje aan bijdragen.
Nog te weinig zie ik de vraag voorbij komen wat wel mogelijk is binnen de WOR. Ofwel: kan de WOR in deze tijd zo worden gebruikt dat medezeggenschap kan aansluiten bij de ondernemingen in deze tijd? De WOR is flexibeler dan men soms op het netvlies heeft. Maatwerk is vaak mogelijk maar wordt in de praktijk niet altijd gezien of gebruikt.
De toekomst van de WOR: flexibiliteit, innovatie en passie voor medezeggenschap
Nog te weinig zie ik de vraag voorbij komen wat wel mogelijk is binnen de WOR. Ofwel: kan de WOR in deze tijd zo worden gebruikt dat medezeggenschap kan aansluiten bij de ondernemingen in deze tijd? De WOR is flexibeler dan men soms op het netvlies heeft. Maatwerk is vaak mogelijk maar wordt in de praktijk niet altijd gezien of gebruikt. Het vergt wel iets van de gebruiker van de WOR: durf, creativiteit en out of the box denken! Dat is wat ik graag doe: samen met bestuurders, ondernemers, ondernemingsraden kijken hoe het ook kan en wat werkt om medezeggenschap een goede plek te geven. Dit is mijn passie!
Hoe mooi is het als je je passie je werk kunt maken door te kijken naar de mogelijkheden die er al bestaan of juist dat zetje te geven om ervoor te zorgen dat medezeggenschap over 75 jaar nog steeds zo belangrijk wordt gevonden?! En hoe we over 75 jaar medezeggenschap uitvoeren? Die glazen bol heb ik ook niet, maar er zullen ongetwijfeld nieuwe vormen van medezeggenschap zijn ontstaan en de uitvoering zal veel digitaler, efficiënter en soms ook professioneler zijn door alle hulpmiddelen die daarvoor worden gecreëerd. Maar ook dan gaat medezeggenschap nog steeds over het goede gesprek voeren met elkaar, vertrouwen hebben in elkaar en verbinding houden met de onderneming en de medewerkers.
Op een mooie maand vol medezeggenschap en een prachtig jubileumjaar!
Vragen?
Geïnspireerd? Meer weten of juist ideeën delen? Neem vooral contact op!
Renate Vink-Dijkstra, Advocaat-Partner Arbeid en Medezeggenschap
Rondetafelbijeenkomst Medezeggenschap op 13 februari 2025
Februari is dé Maand van de Medezeggenschap! De Clercq draagt graag bij aan deze maand door samen met bureau MEDE een rondetafelbijeenkomst te organiseren. Dit geeft medezeggenschappers de kans om met elkaar in gesprek te gaan en kennis te delen. Klik hier voor meer informatie en om je aan te melden.
WOR App
De WOR app: de ultieme tool voor elke OR. Alles wat u nodig heeft, direct bij de hand op uw smartphone of iPad tijdens elke vergadering.
Wat biedt de WOR app?
- Alle wetsartikelen
- Een uitgebreide begrippenlijst, voorzien van een toelichting
- Relevante kennisblogs
Klik hier om de app te downloaden als je een iPhone of iPad hebt.
Klik hier om de app te downloaden als je Android apparaat hebt.
Nieuwsbrief
Wilt u elke maand een overzicht van updates en blogs in uw mailbox? Klik dan hier om u in te schrijven voor de nieuwsbrief!