Coronaregels en ontslag (op staande voet). Een paar tips!

Het gaat om een werknemer die al bijna 34 jaar in dienst was bij de werkgever. Bij een verblijd weerzien van de HR-adviseur, omhelsde de werknemer hem. In normale omstandigheden kan dat onderdeel uitmaken van een ‘knuffelcultuur’ op de werkvloer. Een dergelijke knuffelcultuur kan op zichzelf staand al de nodige rechtspraak opleveren. Los daarvan omhelsde de werknemer zijn collega in tijden van COVID-19. Daarbij komt dat de HR-adviseur snel naar achteren liep en de knuffel probeerde te ontwijken. De werkgever heeft de werknemer op staande voet ontslagen. Vervolgens heeft de werknemer de rechter gevraagd het ontslag te vernietigen.

De belangrijkste vraag is natuurlijk: levert het niet in acht nemen van de coronaregels een grond voor beëindiging van de arbeidsovereenkomst op? Of misschien zelfs ontslag op staande voet?

De rechter begint met op te merken dat de werknemer ‘buitengewoon onhandig en onverstandig’ heeft gehandeld door zijn collega om de nek te vliegen in tijden van COVID-19. Zeker nu de HR-adviseur duidelijk maakte niet geknuffeld te willen worden, had de werknemer moeten begrijpen dat de knuffel ongepast was. Hij veronachtzaamde de coronaregels in ernstige mate, aldus de rechter. Helemaal omdat de werknemer nog een tweede poging ondernam om in de aura van de HR-adviseur te komen. Hij strekte namelijk zijn arm uit naar de HR-adviseur en ging weer dicht bij hem in de buurt staan. De rechter meent dat de werknemer zich provocerend en onverantwoordelijk heeft gedragen. De rechter is duidelijk:

“Het is de verantwoordelijkheid van ieder individu om zich strikt aan de (relatief makkelijke) basismaatregelen te houden om verspreiding van het zeer besmettelijke coronavirus, een (voor bepaalde mensen) potentieel levensbedreigend virus, waarvoor (nog) geen vaccin bestaat, zoveel mogelijk te voorkomen”.

Tóch vindt de rechter deze omstandigheden onvoldoende voor een ontslag op staande voet:

• De rechter is van mening dat de werknemer in deze situatie geen kwaad in de zin had.
• Uit de camerabeelden van de werkvloer en een eerdere brief van de directie blijkt dat andere collega’s zich ook niet altijd aan de coronaregels houden tijdens het werk.
• Ook is op de camerabeelden te zien dat er een lacherige sfeer is op het moment van het incident.
• Ook de overheid moet er steeds op hameren dat de coronaregels moeten worden nageleefd. Volgens de rechter geeft dat aan dat men het lastig vindt om die regels strikt na te leven.
• Achteraf is gebleken dat de werknemer het coronavirus niet bij zich droeg en daarmee de gezondheid van de HR-adviseur niet daadwerkelijk in gevaar heeft gebracht. De HR-adviseur heeft door de knuffel van de werknemer dan ook niet het virus opgelopen.
• De werknemer heeft een (zeer) lang dienstverband.

De rechter somt duidelijk op welke omstandigheden maken dat ontslag op staande voet een te zware maatregel is voor deze kwestie. De betreffende medewerker was niet de enige die de coronaregels overtrad, zijn collega’s maakten zich er ook schuldig aan. De lacherige sfeer zal daar ook aan hebben bijgedragen. Tegelijk vindt de rechter het van belang dat van kwade opzet van de werknemer om de coronaregels te overtreding niet is gebleken. Ook het lange dienstverband speelt in deze een rol, zoals in zoveel arbeidsrechtelijke jurisprudentie.

Uit deze recente uitspraak blijkt wel dat de werkgever klem zat. De werkgever wilde ingrijpen, maar heeft van de rechter het nodige tegengeworpen gekregen. Dit soort situaties blijft altijd maatwerk. Dat neemt niet weg dat de werkgever wil kunnen optreden als de gezondheid van anderen (potentieel) in gevaar komt door het overtreden van coronaregels. Wat de werkgever daarvoor kan doen:

1. Communiceer met regelmaat over de coronaregels en blijf de mensen op de werkvloer daar steeds weer aan herinneren. De praktijk leert dat de naleving van de regels toch snel wordt vergeten door de waan van de dag.
2. Faciliteer op alle vlakken, zodat de coronaregels door de werknemers daadwerkelijk kunnen worden nageleefd. Indien er een ondernemingsraad is ingesteld, is het verstandig deze erbij te betrekken. Dat geeft mogelijk extra inzichten en creëert draagvlak.
3. Zorg voor daadwerkelijke naleving van de coronaregels op de werkvloer en houd daar actief toezicht op.
4. Treed bij overtreding van de coronaregels gepast en vooral consequent op. Het is belangrijk daarover op zijn minst in gesprek te gaan met een betrokken werknemer en het gesprek schriftelijk vast te leggen. Bij kwaadwillende overtreding kan wellicht toch de mogelijkheid van ontslag op staande voet ontstaan. Dit hangt volledig af van alle omstandigheden; die moeten een dringende reden voor ontslag opleveren.

Optreden in deze buitengewoon bijzondere tijden is steeds maatwerk. Laat u hierover adviseren, zodat u tot een zo goed mogelijke aanpak komt. Dat voorkomt vervelende conflictsituaties met mogelijke gerechtelijke procedures tot gevolg!

Team Arbeid, Medezeggenschap & Mediation